امروز سر کلاس مبانی اقتصاد بحث بازار کار بود. یکی از بحث‌های شیرین بازار کار بحث تعیین حداقل دستمزد هستش. سیاست سنگاپور در این مورد جالب بود:
سنگاپور برای خود سنگاپوری‌ها هیچ حداقل دستمزدی را تعیین نمی‌کند و کارفرماها هر چه‌قدر که دل‌شان بخواهد می‌توانند به کارمند سنگاپوری حقوق بدهند.
اما برای مهاجران حداقل دستمزد وجود دارد. برای مهاجرانی که به عنوان نیروی کار مهاجر ویزای اقامت در سنگاپور را دریافت کرده‌اند حداقل دستمزد ۵۶۰۰ دلار است. این حداقل بر اساس سن بالا می‌رود. مثلا من که ۳۵ سالم است اگر به عنوان نیروی کار ماهر استخدام شوم کارفرمای سنگاپوری باید حداقل ماهی ۸۰۰۰ دلار به من حقوق بدهد. این حداقل حقوق در مورد نیروی کار با مهارت متوسط از ۳۱۵۰ دلار شروع می‌شود. (اطلاعات بیشتر در این‌جا)
برای کارگران مهاجر؟ هیچ حداقل دستمزدی وجود ندارد.
این‌ها یعنی چه؟ بحث تعیین حداقل دستمزد در نگاه اول، خیلی انسانی به نظر می‌رسد و تامین حقوق اولیه‌ی افراد است. فکر می‌کنی که اوه سنگاپور چه‌قدر به مهاجرانش اهمیت می‌دهد که حداقل حقوق برای‌شان تعیین می‌کند و اگر کارفرمایی کمتر از آن حقوق بدهد به دار می‌آویزدش.
اما حقیقت ماجرا این است دولت سنگاپور برای تامین امنیت شغلی شهروندانش از مکانیزم بازار دارد استفاده می‌کند. این مکانیزم به آن‌ها اجازه می‌دهد که در نگاه اول خیلی چهره‌ی مهاجرپذیر و انسانی‌ای داشته باشند. از طرف دیگر نیاز به نظارت را به کمترین حد ممکن می‌رساند. با تعیین حداقل دستمزد برای نیروی کار خارجی، عملا نیروی کار سنگاپوری جذابیت پیدا می‌کند. کارفرمای سنگاپوری برای من خارجی باید ماهی ۸ هزار دلار حقوق بدهد. اگر یک سنگاپوری پیدا شود که با ۷۵۰۰ دلار مشغول به کار شود، مطمئنا استخدام او به صرفه‌تر خواهد بود. عملا با سیاست حداقل حقوق، مزیت رقابتی نیروی کار خارجی را پایین آورده است.
اما دولت سنگاپور این سیاست را برای نیروی کار با مهارت پایین (کارگران ساختمانی، کارگران بخش‌های خدماتی و…) اجرا نمی‌کند. چرا که خود سنگاپوری‌ها معمولا حاضر نیستند این کار را بکنند. در نتیجه رقابتی بین مهاجر و نیروی بومی وجود ندارد. وقتی رقابتی وجود ندارد چرا باید با تعیین حداقل حقوق خودش را به دردسر بیندازد؟
در ایران معمولا این طور چهارچوب‌بندی می‌شود که کارگران مهاجر افغانستانی رقیب نیروی کار ایرانی هستند و کارها را از آن‌ها می‌دزدند. بارها گفته‌ام که اگر مهاجر دارد به جامعه‌ای صدمه می‌زند یک جای کار خود آن جامعه می‌لنگد.در مورد افغانستانی‌ها در بازار کار ایران هم بیشتر مشکل سمت خود ایران است راستش. در ایران سیاست حداقل دستمزد برای همه وجود دارد. بیشترین گروهی که سیاست حداقل دستمزد برایش پیگیری می‌شود کارگر ایرانی است. اتفاقا بیشترین گروهی هم که از این سیاست ضرر می‌کند همان کارگر ایرانی است.
چه اتفاقی می‌افتد؟ حداقل دستمزد برای کارگر ایرانی تعیین می‌شود. وقتی برای گروهی حداقل دستمزد تعیین می شود جذابیت آن گروه برای کارفرما کاهش پیدا می‌کند. کارفرما می‌بیند که به صرفه است که کارگر ایرانی را استخدام نکند. چون حداقل حقوق برایش دردسر است. این جوری می‌شود که سیاست تعیین حداقل دستمزد به جای اینکه ضامن حقوق کارگر ایرانی شود، در میان‌مدت و بلندمدت به ضرر او تمام می‌شود. دولت سنگاپور این را می‌داند و به خاطر همین سیاست حداقل حقوق را برای خود سنگاپوری‌ها اصلا به کار نمی‌گیرد. آن را برای کارگران ماهر خارجی در نظر می‌گیرد فقط.
البته که می‌توانید به من بگویید کجای اقتصاد ایران دارد مثل آدم کار می‌کند که بخواهی داستان حداقل حقوق را درست کنی؟ درست است. ماشینی که به روغن‌سوزی افتاده است، صحبت در مورد مصرف سوختش معنا ندارد!