دیروز رفتم موزهی تاریخ آلمان. آلمان مثل بقیهی کشورها چیزی موسوم به موزهی ملی آلمان ندارد. اما موزهی تاریخ آلمان همان کارکرد موزّی ملی را دارد. گفتم میخواهم بخش اصلی موزه را ببینم. گفتند تا سال ۲۰۲۷ در حال تعمیراتیم. ولی دو تا بخش جانبی قابل بازدید است. گفتم بخش جانبی چی است. کاتالوگها را بهم نشان دادند. اسم یکی از نمایشگاههای جانبی این بود: راههای نرفته. آن یکی هم تاریخچهی موزهها و نمایشگاههای جنایات نازیها در کشورهای مختلف بود.
نشستم کاتالوگ را خواندم. نوشته بود راههای نرفته در مورد ۱۴ تاریخ مهم در تاریخ معاصر آلمان است و اینکه در هر یک از این تاریخها چه اتفاقی برای آلمان افتاده و اگر آن اتفاق به آن شکل نمیافتاد چجوری میشد. از آخر هم شروع میشد: از ۱۹۸۹ و خراب شدن دیوار برلین تا میرسید به سال ۱۸۴۸. پیش خودم گفتم اتفاقا دقیقا همین را میخواستم. اینکه ببینم به نظر خودشان بزنگاههای تاریخیشان چی بوده. این که ۱۴ سال خاص از تاریخشان را برگزیده بودند که فوقالعاده بود.
ولی خب، خیلی متنمحور بود. حقیقتا خیلی از دیوارهای موزه را فقط عکس گرفتم که بعدا بخوانم. خیلی از بخشها هم برایم جالب بود. به خصوص مقایسهها. مثلا در مورد سال ۱۹۸۹ و فروریختن دیوار برلین یک مقایسهی خیلی جالب داشت با چین. حوادث میدان تیان آن من در چین هم دقیقا در سال ۱۹۸۹ رخ داد. اما در چین سرکوب گسترده بود و منجر به هیچ تغییری نشد. اگر آلمان شرقی هم مثل چین، خواست ملت برای فرو ریختن دیوار برلین را سرکوب میکرد شاید المان هیچ وقت متحد نمیشد. این چه میشد اگر را هم به کمک یک عکس سهبعدی نشان داده بودند. از یک سمت که نگاه میکردی میدان تیان آن من چین را میدیدی و از آن سمت دیگر که میدیدی مردم خوشحال آلمان زیر دروازهی براندنبورگ را میدیدی.
یا سال ۱۹۴۵ و شکست آلمان در جنگ جهانی، زمانی رخ داد که آمریکا داشت بمب اتم بعدی را برای انداختن روی سر برلین آماده میکرد و واقعا سوال بزرگی است که اگر نازیها مقاومت بیشتری به خرج میدادند آیا امروز شهری به اسم برلین میتوانست وجود داشته باشد؟ یا سال ۱۹۴۸ دقیقا زمانی بود که کرهی جنوبی و کرهی شمالی از هم جدا شدند، مثل آلمان شرقی و آلمان غربی و… در مورد تاریخهای قدیمتر اطلاعاتم خیلی کم است، تقریبا اطلاعاتی ندارم و باید واقعا بیشتر بخوانم و عکسهایم را بیشتر مرور کنم تا آلمان را بیشتر بفهمم. میخواستم این را قشنگ وقتی مطالعهام بیشتر شد بنویسم. ولی بعد گفتم فعلا همین را قلمانداز بنویسم تا بعدها با تامل بیشتر: عکسهای بیرون موزه در مورد ۱۴ سال مهم در تاریخ معاصر آلمان از ۱۹۸۹ تا ۱۸۴۸ به قرار زیر بود. توی موزه جزئیات بیشتر این سالها و فرضیهها در مورد اینکه اگر آن اتفاقات نمیافتد چه میشد را به دیوارها زده بودند.
