این ۳ درصد کار منه

این ۳ درصد کار منه

دیاران, سپهرداد
کتاب را باز کردم و همین‌جوری ورق زدم. چاپ ۱۴۰۰ بود و در باب موضوع مهاجرت در ایران. موضوع جالب و مهمی هم داشت: اعزام نیروی کار به خارج از ایران. توی ذهنم ترکیه را دارم که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ و ۸۰ میلادی میلیونی کارگر می‌فرستاد آلمان. می‌خواستم ببینم کتابه همچه مدلی را پرورانده یا نه؟ ورق زدم. چند تا نمودار دیدم که برایم آشنا بود. پاراگراف‌های بالای نمودارها را خواندم. عه. این‌ها که واژه‌های من هستند. وقتی می‌خواهم به یک موضوعی آب و تاب بدهم از این مجموعه واژگان استفاده می‌کنم. طرز جمله‌بندی‌ها عین جمله‌های من هستند که... عه. عه. عه. ورق زدم. خودش بود. چند تا مقاله‌ی من پشت‌ سر هم کپی پیست شده بودند توی متن کتاب. مقاله‌هایی که ۴ سال پیش نوشته بودم و…
Read More
رؤیای بازگشت به وطن!

رؤیای بازگشت به وطن!

دایاسپورا, مصاحبه‌ها
مصاحبه با خبرگزاری ایسنا در مورد کتاب «دایاسپورا، مقدمه‌ای بسیار کوتاه». مترجم کتاب «دایاسپورا» می‌گوید: «دایاسپورا» به مهاجرانی اطلاق می‌شود که یک شبکه ارتباطی ایجاد کرده و به فکر بازگشت و ساختن کشورشان هستند.  پیمان حقیقت‌طلب، مترجم کتاب «دایاسپورا» درباره این کتاب به ایسنا، گفت: این کتاب معرفی یک مفهوم است؛ دایاسپورا اصطلاحا درباره جمعیت مهاجری از  یک کشور است که در کشور دیگری به سر می‌برند و در معنای عام با واژه مهاجران، قرابت معنایی دارد اما وضعیت مهاجران را کمی دقیق‌تر توضیح می‌دهد. در واقع «دایاسپورا» به مهاجرانی اطلاق می‌شود که یک شبکه ارتباطی ایجاد کرده و به فکر بازگشت و ساختن کشورشان هستند. او با بیان این‌که این کتاب از سری مختصر و مفید دانشگاه آکسفورد بر مصداق‌های «دایاسپورا» در قرن بیستم و بیست و یکم متمرکز…
Read More
بخش‌نامه‌های فضایی

بخش‌نامه‌های فضایی

یادداشت‌های مطبوعاتی
گزارشی از دستورالعمل وزارت علوم درباره دانشجویان افغانستانی؛ به کشورتان بروید و درخواست ویزای دانشجویی کنید معصومه نگران و مستاصل است. به او گفته اند که از ترم دیگر حق ثبت نام در دانشگاه را نداری. ترم سومی است. بقیه همکلاسی هایش در حال انتخاب واحد برای ترم چهارم هستند، اما او نمی داند که دردش را به که بگوید و از کجا پیگیری کند. با هزار بدبختی و در اوج کرونا خودش را برای کنکور آماده کرده و بعد از کنکور در دانشگاه قبول شده بود، اما حالا گفته اند تو حق ادامه تحصیل نداری. جرمش چیست؟ جرمش این است که در ایران و از پدر و مادری افغانستانی که سابقه حضورشان در ایران بیش از 20 سال است، به دنیا آمده و مدرک هویتی اش کارت آمایش است.…
Read More
وطن جایی است که تو آن را می‌سازی

وطن جایی است که تو آن را می‌سازی

سپهرداد
در دیدارهایم با آدم‌ها سعی می‌کنم شاه‌جمله‌ها را یادداشت کنم. یک سنت هالیوودی وجود دارد که فیلم باید دیالوگ طلایی داشته باشد. دیالوگی که آدم‌ها بعد از به یاد آوردن قیافه‌ی قهرمان‌ها آن را زمزمه کنند. شاه‌جمله یا همان دیالوگ طلایی آدم‌ها را در ذهنم ماندنی می‌کنند. کیف‌ساز افغانستانی برای ما چند تا شاه‌جمله داشت. قصه‌ی زندگی‌اش را تعریف کرد. این‌که کودک بوده که با پدر و مادر و خانواده از افغانستان به پاکستان مهاجرت کرده. ۲ کلاس درس در افغانستان خوانده بود. بعد در کویته‌ی پاکستان هم ۲ کلاس درس خواند و بعد از آن خانوادگی به ایران مهاجرت کردند. اواخر دهه‌ی هفتاد بود. در ایران درس نخواند. یک راست فرستادندش سر کار. از همان اول نوجوانی هم به عنوان کارگر روزمزد توی کوچه پس‌کو‌چه‌های چهارراه سیروس و عودلاجان و…
Read More
وطن جایی است که تو آن را می‌سازی

وطن جایی است که تو آن را می‌سازی

سپهرداد
در دیدارهایم با آدم‌ها سعی می‌کنم شاه‌جمله‌ها را یادداشت کنم. یک سنت هالیوودی وجود دارد که فیلم باید دیالوگ طلایی داشته باشد. دیالوگی که آدم‌ها بعد از به یاد آوردن قیافه‌ی قهرمان‌ها آن را زمزمه کنند. شاه‌جمله یا همان دیالوگ طلایی آدم‌ها را در ذهنم ماندنی می‌کنند. کیف‌ساز افغانستانی برای ما چند تا شاه‌جمله داشت. قصه‌ی زندگی‌اش را تعریف کرد. این‌که کودک بوده که با پدر و مادر و خانواده از افغانستان به پاکستان مهاجرت کرده. ۲ کلاس درس در افغانستان خوانده بود. بعد در کویته‌ی پاکستان هم ۲ کلاس درس خواند و بعد از آن خانوادگی به ایران مهاجرت کردند. اواخر دهه‌ی هفتاد بود. در ایران درس نخواند. یک راست فرستادندش سر کار. از همان اول نوجوانی هم به عنوان کارگر روزمزد توی کوچه پس‌کو‌چه‌های چهارراه سیروس و عودلاجان و…
Read More
تابعیت مادرانه، یک قرن کشمکش سیاستی (در باب فراز و نشیب‌های تابعیت فرزندان مادر ایرانی- پدر غیرایرانی)

تابعیت مادرانه، یک قرن کشمکش سیاستی (در باب فراز و نشیب‌های تابعیت فرزندان مادر ایرانی- پدر غیرایرانی)

دیاران, ارائه‌ها
فرزندان مادر ایرانی- یک قرن کشمکش سیاستی- در باب فراز و نشیب‌های تابعیت فرزندان مادر ایرانی- پدر غیرایرانی «فرد ایرانی چه کسی است؟» ملاک ایرانی بودن چیست؟ زبان فارسی، دین و مذهب، نژاد، تاریخ مشترک یا سکونت در خاک ایران؟ کدام یک از این موارد ملاک اصلی ایرانی بودن به شمار می‌رود؟ این پرسشی است که بعد از انقلاب مشروطه همواره مطرح بوده است. ماده ۹۷۶ قانون مدنی ایران موسوم به قانون تابعیت است و علاوه بر خون مواردی از پذیرش بر اساس خاک را هم در خود دارد. این قانون مشخص می‌کند چه کسی ایرانی به حساب می‌آید و می‌تواند شناسنامه و پاسپورت ایران را داشته باشد و خود را ایرانی معرفی کند. هر چند این قانون مبنای کار قرار گرفته است؛ اما فراقانون آن و در پس اذهان،…
Read More
بعد از رد مرز چه می‌شود؟ نگاهی به رمان «دشت» نوشته‌ی ریحانه افضلی

بعد از رد مرز چه می‌شود؟ نگاهی به رمان «دشت» نوشته‌ی ریحانه افضلی

کتاب‌باز
رد مرز و ترس از رد مرز از تجربه‌های خاص مهاجران افغانستانی در ایران است. شاید اگر بگوییم چند نسل از مهاجران با طعم این تجربه در ایران بزرگ شده‌اند بیراه نگفته باشیم. ورود مهاجران افغانستانی به ایران به اوایل انقلاب اسلامی ایران و حمله‌ی شوروی به افغانستان برمی‌گردد. در ایران حکومتی بر سر کار آمده بود که داعیه‌ی جهان‌وطنی و امت اسلامی داشت. جمعیتی میلیونی نیز از آوارگان افغانستانی برای فرار از سلطه‌ی کفر به ایران پناه آوردند. تا پایان دهه‌ی ۶۰ به دلایل مختلف آنان در شهرها و روستاهای ایران پذیرفته شدند. هم مرزهای ایران برای برادران مسلمان باز بود، هم سیستم اداری ایران بعد از انقلاب از هم پاشیده بود و توان مدیریت مهاجران را نداشت. اما از ابتدای دهه‌ی ۷۰ به ناگاه ورق برگشت و سیاست حاکمیت…
Read More
در جست‌وجوی سرنوشتی تازه: زندگی این روزهای زنان دانشجو در افغانستان و بررسی امکان ادامه تحصیل آن‌ها در ایران

در جست‌وجوی سرنوشتی تازه: زندگی این روزهای زنان دانشجو در افغانستان و بررسی امکان ادامه تحصیل آن‌ها در ایران

مصاحبه‌ها
زهرا اکرمی مصاحبه با روزنامه هم‌میهن در شماره ۸ دی ماه ۱۴۰۱ این روزنامه/ گزارشی از زندگی این روزهای زنان دانشجو در افغانستان و بررسی امکان ادامه تحصیل آنها در ایران زهرا اکرمی خبرنگار اجتماعی کیمیا از روزی که نتوانست به مدرسه برود، احساس می‌کند بی‌سرنوشت شده است. او یکی از دختران افغان است که این روزها از ورود به دانشگاه منع شده است. کیمیا در رشته تحصیلی «قابلگی» درس می‌خواند و با سختی‌های بسیار به دانشگاه رسیده است: «از لحاظ مادی و معنوی سختی زیادی دیدیم تا به این نقطه رسیدیم. چون پدرم وظیفه (شغل) نداشت و مکتب را هم با هزار مشکل خواندیم. طالبان که به قدرت رسید، ما تازه از مکتب فارغ شدیم و از دید فامیل بی‌سرنوشت ماندیم. از دیوانه شدنم چیزی نمانده بود، چون تغییرات…
Read More
محاربان

محاربان

سپهرداد, دیاران
همین دو ماه پیش زورگیر بزرگراه نیایش هم به اعدام محکوم شد. جرمش؟ محاربه. یک روز داغ تابستانی، توی یک ترافیک قفل که برای تهرانی‌ها عادت شده است، یک ۲۰۷ تک‌سرنشین را نشان کرد. به راحتی در ماشین را باز کرد. قمه دستش بود. اما از آن هیچ استفاده‌ای نکرد. فقط به عنوان وسیله‌ی تهدید دستش نگه داشت. موبایل خانم راننده را گرفت. پرید این طرف اتوبان و با موتور دوستش فرار کرد. فیلم زورگیری‌اش پخش شد. پلیس او را گرفت و با خوشحالی اعلام کرد که او از اتباع بیگانه است.  کسی صدایش را درنیاورد که بعضی از ۲۰۶ و ۲۰۷های مدل بالا قفل مرکزی‌شان مشکل دارد. قفل مرکزی فناوری الکترونیک عجیب غریبی نیست. حتی به باتری و دینام ماشین هم کار ندارد. ماشین‌های ۴۰ سال پیش هم به…
Read More
ایران دیگر مادر این بچه‌ها نیست- مصاحبه با سایت عصرایران پیرامون لغو قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی در قانون سازمان ملی مهاجرت ایران

ایران دیگر مادر این بچه‌ها نیست- مصاحبه با سایت عصرایران پیرامون لغو قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی در قانون سازمان ملی مهاجرت ایران

دیاران, چندرسانه‌ای, مصاحبه‌ها
مصاحبه با سایت عصرایران پیرامون لغو قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی در قانون سازمان ملی مهاجرت ایران عصر ایران؛ فرزانه احمدی _ تا سال 85 مادران ایرانی که همسر غیرایرانی دارند می‌توانستند برای فرزندانشان تابعیت و شناسنامه ایرانی بگیرند، در این سال قانونی تصویب شد که بچه‌های مادران ایرانی تا ۱۸سالگی نمی‌توانستند شناسنامه دریافت کنند و بعد از آن هم برای دریافت تابعیت ایرانی باید مراحل سختی را طی می‌کردند. فعالان مدنی در این سال‌ها تلاش زیادی کردند تا بتوانند شرایط را عوض کنند و بالاخره در سال 98 قانونی تصویب شد که فرزندان مادران ایرانی را به عنوان یک ایرانی به رسمیت شناخت. حدود 105 هزار نفر در سامانه‌ای که اعلام شده بود ثبت نام کردند که تاکنون تنها 14 هزار نفرشان شناسنامه گرفته‌اند. با این حال حالا پس از…
Read More