عمو جمال

عمو جمال

سپهرداد
دو سال است که آرایشگاه نرفته‌ام. بعد از کرونا دیگر پیش شهروز نرفتم. موهایم را بابا کوتاه می‌کرد. می‌نشستم توی حمام و بابا شانه‌ی شماره‌ی ۱۵ را می‌انداخت روی ماشین موزر زرشکی‌رنگ و یک دور از جلوی کله‌ام تا پس کله‌ام می‌رفت. بعد می‌گفت دست‌انداز دارد، خوب نشده، می‌خواهی شماره ۸ بزنم؟ من هم می‌گفتم ۸ بزن. یک دست کچلم می‌کرد. راضی بودم. حالا اما هوس کرده‌ام که بعد از دو سال آرایشگاه بروم. آرایشگاه عمو جمال آن‌قدرها هم آرایشگاه نیست البته. از ۵ پسر سید یحیی ۴ تای‌شان در همان خانه و زمین پدرشان ماندگار شدند و کوچکه رفت جای دیگری از روستا زمین خرید و خانه‌دار شد. ۴ تای شان همسایه‌ی هم ماندند. حالا از آن ۴ نفر ۲ تای‌شان نیستند. عمو جمال وسطی است. توی حیاط خانه‌اش یک…
Read More
چهره‌ی مردمی سال؟

چهره‌ی مردمی سال؟

سپهرداد, چندرسانه‌ای, دیاران
بهم گفتند بیا ازت عکس بگیریم. ناز کردم که امروز نه. واقعا هم نمی‌توانستم و برایم غیرمترقبه بود. می‌خواستم ریش‌هایم را بزنم. دو سه نخ مویی را که توی ریش‌هایم سفید شده‌اند می‌خواستم نباشند. کچل و بی‌مو شدنم را بی‌خیال شده‌ام و چسبیده‌ام به دو سه تا نخی که توی ریش‌هایم سفید شده‌اند. بعد هم اصلا فکر نمی‌کردم که جدی باشد قضیه. هنوز هم البته فکر می‌کنم جدی نیست قضیه. خانم همتی ازم پرسیده بود متولد چه سالی هستی؟ گفتم ۶۸. گفت اسمت را فرستاده‌ام برای برنامه‌ی چهره‌ی مردمی سال علی ضیاء. گفتم جدی؟ گفت آره. ۳ سال است که دارم با خانم همتی کار می‌کنم و اگر بخواهم مقاله‌ اجتماعی چاپ کنم گزینه‌ی اولم روزنامه شرق است. ولی نکته‌ی خنده‌دارش این است که تا به حال از نزدیک هم را…
Read More
زیست مهاجران غیرقانونی در ایران: بررسی چالش‌ها و ارائه راهکار

زیست مهاجران غیرقانونی در ایران: بررسی چالش‌ها و ارائه راهکار

دیاران, کتاب‌های من
ایران چندین دهه است که جز کشورهای مهاجر­پذیر جهان به شمار می­ رود. مهاجران افغانستانی و عراقی عمده­ ترین مهاجران ورودی به کشور ایران در طی ۴۰ سال گذشته بوده ­اند. طبق آخرین آمارهای سازمان ملل متحد، ایران میزبان حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر مهاجر از سایر کشورها است. اکثریت مهاجران حاضر در ایران (۹۵ درصد) مهاجران افغانستانی هستند. در این میان مهاجران بدون مدرک و غیرقانونی حاضر در ایران همواره محل مناقشه­ ی بسیاری از مسئولان، سیاست­گذاران، قانون­گذاران، کارفرمایان و کارگران ایرانی بوده­ اند. بیکاری نیروی کار ایرانی و ایجاد مشکلات امنیتی از جمله چهارچوب­­ بندی­ های تکرار شده از سوی مسئولان برای حضور مهاجران بوده است. نبود آمار و ارقام قابل­ ­اتکا در مورد مهاجران بدون مدرک باعث شده است تا جنبه­ های مختلف آن در…
Read More
سیستان و بلوچستان ۵۵ هزار کودک بی‌شناسنامه دارد

سیستان و بلوچستان ۵۵ هزار کودک بی‌شناسنامه دارد

مصاحبه‌ها
مدیر انجمن دیاران در گفت‌وگو با روزنامه همشهری می‌گوید: آمار 2سال گذشته صدور شناسنامه برای فرزندان حاصل ازدواج مادران ایرانی و پدران غیر ایرانی برابر با آمار 13سال قبل است. سیستان و بلوچستان، تهران، خراسان، قم، گلستان در رتبه اول تا پنجم بی‌شناسنامه‌ها قرار دارند. لیلا شریف- روزنامه‌نگار: مهرماه گذشته، دومین سالی بود که از تصویب اصلاح قانون اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی گذشت. تمام این ماه‌ها و روزها، حس خوشحالی توأم با نگرانی برای بی‌شناسنامه‌ها را رقم زد؛ چراکه اصلاح قانونی که 13سال پیش محدودیت‌های بسیاری مقابل این افراد قرار داده بود، مقداری شرایط را هموار کرد، اما هنگام اجرا، مشکلات متعددی پیش پای متقاضیان قرار گرفت. مرکز پژوهش‌های مجلس درباره این موضوع گزارشی را در آخرین روزهای دی‌ماه 1400منتشر کرد؛ هر چند این گزارش به دلایل نامعلوم…
Read More
اعطای تابعیت مادران ایرانی از تبعیض جنسیتی عاری نشد

اعطای تابعیت مادران ایرانی از تبعیض جنسیتی عاری نشد

مصاحبه‌ها
گزارش «شرق» از استمرار چرخه معیوب اعطای تابعیت از مادر به فرزند. نیلوفر حامدی: حدود دو سال پس از تأیید طرح اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، این قانون در پیچ‌و‌خم‌ بندهای آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های متعدد آن‌قدر کُند پیش می‌رود که در برخی از استان‌ها هیچ پرونده‌ای به نتیجه نرسیده است. شاید روند دریافت شناسنامه در تهران نسبتا پذیرفتنی باشد اما در استانی مثل سیستان‌و‌بلوچستان که ازقضا حدود 60 درصد از متقاضیان دریافت اوراق هویتی را به خودش اختصاص داده، تا به امروز پیشرفتی حاصل نشده است. مشکلات اجرای قانون اما در همین سطح نیست. بررسی این قانون از تصویب تا اجرا نشان می‌دهد که اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، هنوز هم تحت تأثیر تبعیض‌های جنسیتی است. به…
Read More
جاده، تاریخ، مهاجرت و روابط لعنتی انسانی

جاده، تاریخ، مهاجرت و روابط لعنتی انسانی

کتاب‌باز
«بایگانی کودکان گمشده» یک رمان جاده‌ای با روایت‌های تو در تو و زاویه‌دیدهای گوناگون است که از داستان‌ها، رمان‌ها و آهنگ‌های پرشماری برای غنی‌تر کردن روایت بهره می‌گیرد، یک رمان به شدت تکنیکال که در عین حال بسیار ساده و روان است؛ آن قدر ساده و روان که انگار داری در هر صفحه از کتاب یکی از جستارهای ساده و بی‌شیله پیله ولی پرمغز والریا لوییزلی را می‌خوانی. دنیای اطراف ما پر از موضوعات و اخبار تلخ و تکان‌دهنده است. اتفاقات پرشماری که روزانه اخبارشان بارها و بارها ما را به فکر فرو می‌برند. ولی ذات خبر، گذر است. اخبار تلخ و تکان‌دهنده گفته می‌شوند و به فراموشی سپرده می‌شوند. این اخبار بارها و بارها تکرار می‌شوند. اخبار و اتفاقاتی که می‌توانند دستمایه‌ی داستان‌ها و فیلم‌ها قرار بگیرند و فرصتی…
Read More
نگاهی به «چای سبز در پل سرخ»- آشنایان غریب؛ از «افغانی‌بودن» تا «ایرانی گک شدن»

نگاهی به «چای سبز در پل سرخ»- آشنایان غریب؛ از «افغانی‌بودن» تا «ایرانی گک شدن»

چای سبز در پل سرخ
یادداشت آقای رضا عطایی بر کتاب چای سبز در پل سرخ. مناسب است به عنوان مقدمه یادداشت حاضر که موضوع آن تحلیل و بررسی یک سفرنامه به افغانستان (کتاب چای سبز در پل سرخ) می‌باشد با پرداختن به نکته‌ای آغاز کنم که “خلط شدن” آن به وفور مشاهده شده است. چای سبز در پل سرخ تفکیک دو موضوع به هم چسبیده موضوع “مهاجران افغان در ایران” با موضوع “مطالعات افغانستان” یا “افغانستان‌شناسی”، علی‌رغم پیوندهای فراوانی که دارند دو حوزه  مستقل از هم محسوب می‌شوند. هستند کارشناسان ایرانی که حوزه مطالعاتی و تخصصی‌شان “کشور افغانستان” می‌باشد. خوب هم در این زمینه کار کرده‌اند. اما هیچ شناخت و تبحری در حوزه “مهاجران افغان در ایران” ندارند. از برای مثال شاید هیچ شناختی از این مسائل نداشته باشند که؛ وضعیت اقامت و تردد مهاجران افغان…
Read More
روزگار تلخ افراد بی‌شناسنامه در ایران

روزگار تلخ افراد بی‌شناسنامه در ایران

دیاران, چندرسانه‌ای, مصاحبه‌ها
بی‌ شناسنامه‌ ها در ایران کی هستند؟ روایت صدرا محقق از بی‌شناسنامگی در ایران در گفت‌وگو با پیمان حقیقت‌طلب، قمر تکاوران و چند فرد بی‌شناسنامه‌. آدم‌های بدون‌شناسنامه در ایران چه کسانی‌اند و مشکلات‌شان چیست؟ و اصلا داشتن یا نداشتن شناسنامه چه اهمیتی دارد؟ کاراکتر اصلی سریال یاغی که این روزها در حال پخش از فیلیمو است یک پسر نوجوان بی‌شناسنامه است که به همین خاطر مشکلات عجیب و بزرگی برایش پیش می‌آید. رسانه‌ها درباره این معضل اجتماعی تاکنون بارها مطلب نوشته‌اند اما حالا این سریال پربیننده باعث شده است افراد بیشتری از جامعه با این مساله و مشکلات این افراد آشنا شوند. من هم در این قسمت از پنشتا به همین بهانه سعی کردم در این گزارش سراغ این مساله که ده‌ها هزار نفر در ایران گرفتارش هستند بروم و…
Read More
تلاشی کردن پیکر افغانستان

تلاشی کردن پیکر افغانستان

چای سبز در پل سرخ, کتاب‌باز
یادداشت پردیس جلالی بر کتاب «چای سبز در پل سرخ» در سایت نقد و بررسی کتاب وینش. رویای سفر به افغانستان، احتمالاً پررنگ‌ترین رویای سال‌های آخر نوجوانی من بوده است. همین است که هر چه رنگ و بویی از این سفر داشته باشد، به شدت جذبم می‌کند. چرایش مهم نیست. مهم، کتاب تازه‌درآمده‌ی فعالان «انجمن دیاران» است. انجمنی که به گفته‌ی خودشان، در سال 1396 «با دغدغه‌ی اصلاح نگرش‌های اشتباه به مهاجران، مطالعه و پژوهش در مورد موضوع مهاجرت و مهاجران و تلاش برای بهبود قوانین عجیب و غریبی که زندگی مهاجران در ایران را سخت کرده بود، شروع به کار کرد». البته که این دغدغه‌مندی در کتاب چای سبز در پل سرخ سید پیمان حقیقت طلب، محسن شهرابی فراهانی و حسین شیرازی، نویسندگان کتاب، به سادگی قابل تشخیص است. سه موضوع…
Read More
مصاحبه با رادیو کارزار: زخم‌های افغانستان

مصاحبه با رادیو کارزار: زخم‌های افغانستان

دیاران, چندرسانه‌ای
سومین شماره رادیو کارزار، به زخم‌های افغانستان پرداخته است. در سال ۱۴۰۰ تسلط دوباره‌ی طالبان بر کشور همسایه و قصه مقاومت‌های دره پنجشیر میان ایرانیان همدلی کم‌سابقه‌ای را با مردم این سرزمین برانگیخت و چند کارزار پرطرفدار هم در این زمینه راه افتاد. ایرانیان سال‌هاست میزبان مهاجران افغان هستند و این باعث شده حس نزدیک‌تری نسبت به دردهای این مردمان داشته باشند. از طرفی وضعیت نه چندان به سامان کشورمان خصوصا از نظر اقتصادی باعث شده بسیاری منتقد حضور نامحدود مهاجران باشند و تجربیات ناخوشایندی از هم‌زبانان افغان دارند. پیچیدگی این موضوع چندبعدی و میزبانی از کارزارهای متعدد با موضوع افغانستان باعث شد به این فکر کنیم که در این شماره از پادکست پلتفرم کارزار، پای قصه‌های پر از درد مردمان سرزمین همسایه بنشینیم. در بخشی از این پادکست با…
Read More