سمرقند دقیقا کجاست؟

سمرقند دقیقا کجاست؟

سپهرداد, کتاب‌باز
این روزها مشغول خواندن رمان ریگستان هستم. قبل از نام کتاب نام نویسنده بود که من را جذب کرد: شهزاده سمرقندی (نظروا)،‌ اهل ازبکستان و شهر سمرقند، ساکن کشور هلند که تابه‌حال سه رمان به زبان فارسی نوشته است: سندروم استکهلم، زمین مادران و ریگستان. با خودم گفتم این دیگر چه بانویی است، اهل ازبکستان باشی و به زبان فارسی رمان بنویسی؟ چه قدر یک آدم می‌تواند عاشق یک فرهنگ باشد مگر؟ پشت جلد کتاب نوشته بود که شهزاده سمرقندی به علت حشرونشر با ایرانیان و علاقه مفرط به فرهنگ و زبان فارسی‌زبانش دیگر نه تاجیکی که به فارسی سخت نزدیک است. شهزاده سمرقندی و کتابش باعث شد که علاوه بر خواندن داستان خود کتاب (که خیلی خوب و قشنگ از تیغ سانسور هم در امان مانده) در مورد تاجیکستان…
Read More
بااحتیاط برانید جاده لغزنده است

بااحتیاط برانید جاده لغزنده است

یادداشت‌های مطبوعاتی
فیلم «بااحتیاط برانید جاده لغزنده است»‌ اعتراضی نمادین به قوانین به‌شدت محدودکننده‌ی ایران برای زندگی مهاجران است. غلامرضا جعفری نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده‌ی این فیلم متولد سال 1363 در اصفهان و از نسل دوم مهاجران در ایران است. این فیلم کوتاه 17 دقیقه‌ای توانست در اسفند 1395 در جشنواره‌ی منطقه‌ای فیلم خلیج‌فارس، جایزه‌ی بهترین فیلم داستانی را از آن خود کند. این فیلم به 12 جشنواره‌ی فیلم بین‌المللی هم راه پیدا کرده است. یک فیلم 17 دقیقه‌ای کوتاه با فیلم‌نامه‌ای بسیار دقیق و حساب‌شده. روایتی از گواهینامه گرفتن مهاجران در ایران فیلم «بااحتیاط برانید جاده لغزنده است» ساخته‌ی غلامرضا جعفری درباره‌ی یک زوج جوان افغان است که در یک گاراژ ماشین‌های اوراقی سرایدار هستند. در طول روز هم پسر به رتق‌وفتق امور گاراژ می‌پردازد. او از میان بی‌شمار ماشین‌های اوراقی…
Read More
بی‌بی‌سی نوشته‌ی من را دزدیده!

بی‌بی‌سی نوشته‌ی من را دزدیده!

سپهرداد
بی‌بی‌سی ده‌ها سال است که مرجع شماره‌ی یک اخبار ماست. از زمان به سلطنت رسیدن محمدرضا شاه پهلوی تا انتخابات سال 1388 همواره بی‌بی‌سی برای همه‌ی گروه‌های راست و چپ مرجع خبری بوده است. آرشیو بی‌بی‌سی از تمام وقایع معاصر ایران بی‌نقص است. بی‌بی‌سی در بین ایرانیان جایگاه واقعی یک رسانه را دارد. وقتی قضیه‌ی تجاوزهای سعید طوسی در مجاری اداری ایران به‌جایی نمی‌رسد بی‌بی‌سی است که وکیل مدافع می‌شود. وقتی دلار گران می‌شود بی‌بی‌سی است که با فراخوان‌های مردمی خودش شناختی عمیق از لایه‌لایه‌های جامعه‌ی ایران به دست می‌دهد.  به خاطر همین جایگاه رفیع رسانه‌ای است که هرروز صبح اخبار بی‌بی‌سی را به‌دقت می‌خوانم؛ اما امروز صبح موقع خواندن اخبار فرهنگی هفته‌ی گذشته‌ی ایران در بی‌بی‌سی اتفاقی افتاد که بی‌بی‌سی را در ذهنم نابود کرد...:  بی‌بی‌سی مطلب وبلاگ من…
Read More
اگر هیچ را نمی‌خواهد در ایران بماند…

اگر هیچ را نمی‌خواهد در ایران بماند…

سپهرداد
شیخ بهایی آدم عجیبی بوده. یک لبنانی اسیر خاک ایران. آرامگاهش توی حرم امام رضا است. هر بار که می‌روم مشهد یک سری هم به قبرش می‌زنم. خیلی‌ها محض تبرک بعد از دستمالی سنگ‌قبرش آن را به سروصورتشان می‌مالند و ذکرگویان رد می‌شوند. می‌دانند که این بابا کی بوده؟ نمی‌دانم راستش.  مادی‌های اصفهان کار این بشر بوده. مادی‌های زندگی‌بخش اصفهان. بااینکه این مادی‌ها این روزها کاملاً خشک‌اند؛ ولی هر بار گذر از کنار این مادی‌های پیچ‌واپیچ و تنفس بوی درختان کنارشان آدم را زنده می‌کند. معمار مسجد شاه اصفهان هم بوده و کسی هست که مسجد شاه را ببیند و اندر کف نماند؟ مخترع پخت نان سنگک هم بوده و کلی کتاب شعر و ادبی و... داشتم کتاب مهاجرت علمای شیعه از جبل عامل به ایران را می‌خواندم. کتاب جالبی…
Read More
طعم گیلاس

طعم گیلاس

سپهرداد
سر گرمای ظهر بود که رسیدیم به مزارش. کوچه‌پس‌کوچه‌های لواسان در ظهر تابستان عجیب گرم بودند. گرم و البته خلوت. یک هفته مانده بود تا سالگرد مرگش. یادم نبود. نمی‌دانستم اصلاً. آمده بودیم لواسان گردی و گفتم سر مزار او هم برویم. قبرستان توک مزرعه کوچک بود. خودمانی بود. فکر می‌کردم که باید توی قبرستان بگردیم تا مزار را پیدا کنیم. ناهار نخورده بودیم. در حد ناهار گرسنه‌مان نبود. فکر می‌کردم با جست‌وجو گرسنه‌مان خواهد شد. اما زیاد نگشتیم. گفت: فکر می‌کردم قبرستان باصفاتری باشد. گفتم: باصفا نیست؟ عین یه باغچه می مونه. گفت: نه. فکر می‌کردم بالای یک کوه باشه. فکر می‌کردم قبرش زیر یک تک‌درخت بالای کوه باشه. گفتم: مثل صحنه‌های فیلم باد همه‌ی ما را با خود خواهد برد؟ گفت: آره... لواسان و این کوه‌های اطراف هم…
Read More
ایران و پناهندگانش

ایران و پناهندگانش

یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت منتشرشده در روزنامه شرق مورق ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ به مناسبت روز جهانی پناهندگان. حالا ۱۸ سالی می‌شود که سازمان ملل هر سال، ۲۰ ژوئن (۳۰ خرداد) را «روز جهانی پناهندگان» می‌نامد. هدف از این روز، اطلاع‌رسانی و بهبود وضعیت پناهندگان در سراسر جهان است. هر سال در این روز آژانس‌های سازمان ملل اخبار ویژه‌ای را برای این روز تدارک می‌بینند و کشورهای پذیرنده پناهندگان سعی می‌کنند دستاوردهای انسانی خود در این زمینه را ارائه کنند.در یک قرن اخیر جمعیت پناهندگان جهان روزبه‌روز روندی افزایشی داشته است. در دهه ۷۰ میلادی تنها سه تا چهار درصد مهاجرت‌های جهان از نوع پناهندگی بود، اما این مقدار در سال ۲۰۱۵ به ۱۰ درصد کل مهاجرت‌های دنیا رسید. در سال ۱۹۶۰ در کل جهان فقط دو‌میلیون و ۸۰۰‌ هزار نفر پناهنده محسوب می‌شدند،…
Read More
موسم حمایت از کودکان بی سرزمین

موسم حمایت از کودکان بی سرزمین

یادداشت‌های مطبوعاتی
کودکان بی سرزمین... یادداشت منتشرشده در روزنامه شرق ۲۲ خرداد ۱۳۹۷. این روزها پیگیری تصویب «لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان» در مجلس دوباره خبرساز شده است. پس از خبرهای ناراحت‌کننده‌ای که از روند افزایشی اذیت و آزار کودکان و نوجوانان (از تجاوز و قتل ندا، دختر شش‌ساله مهاجر در شهر مشهد تا خبر آزاردیدن پسران نوجوان در یکی از مدارس تهران، از قتل آتنا در پارس‌آباد مغان تا تجاوز به دختر شش‌ساله افغانستانی در خمینی‌شهر اصفهان و...) شنیده می‌شود، بار دیگر لزوم تصویب قوانین حمایتی از کودکان و نوجوانان بیش از هر زمانی به‌شدت احساس می‌شود. کمال‌الدین پیرموذن، نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس نهم شورای اسلامی در این رابطه گفته است: «افکار عمومی تعلل در تصویب لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان را نابخشودنی می‌داند…
Read More
داستان زندگی یک کارآفرین افغانستانی در ایران

داستان زندگی یک کارآفرین افغانستانی در ایران

یادداشت‌های مطبوعاتی
منتشرشده در صفحه جامعه شماره 3144 روزنامه شرق در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷. روایتی از یک کارآفرین افغانستانی در ایران…: حالا چهارسالی می‌شود که شرکتش به‌عنوان یک شرکت دانش‌بنیان مشغول به کار است. در لیست شرکت‌های دانش‌بنیان پارک علم و فناوری استان فارس که نگاه بکنی، می‌بینی شرکتش یکی از قدیمی‌هاست. یکی از آن شرکت‌هایی که با وجود تمام شرایط بد اقتصادی دوام آورده‌اند و به کار ادامه می‌دهند. در سه سال گذشته شرکت برتر این پارک بوده. توانسته هفت اختراع را به نام خودش ثبت کند و 15 محصول فناورانه و دارای ثبت اختراع را به تولید انبوه برساند. نورمحمد محمدی به خاطر این شرکت و اختراعاتش توانسته مقام سطح دو بنیاد ملی نخبگان را از معاونت علمی ریاست‌جمهوری دریافت کند. اختراعات یک کارآفرین افغانستانی  شب‌های طولانی و سرد زمستان برای…
Read More
ما نمی‌دانیم چه گذشته‌ای در انتظارمان است

ما نمی‌دانیم چه گذشته‌ای در انتظارمان است

سپهرداد
لیست کتاب نداشتم. پارسال هم لیست کتاب نداشتم. خودم را رها کردم تا کتاب‌ها خودشان من را صدا کنند. جایی از اعماق ناشناخته‌ی من را بیابند. خودشان را جلو بیندازند تا من لمسشان کنم. بالا پایینشان کنم. دلم بلرزد و سرکیسه را شل کنم. حالا به معجزه‌ی کتاب‌ها اعتقاد دارم. به این‌که گاهی اوقات کتاب‌هایی که توی دست‌وبالم قرار می‌گیرند یک نشانه‌اند. مثل خواب‌های عمیق پرماجرا می‌مانند. آینه‌ی نقطه‌هایی از ناخودآگاه‌اند که هیچ رقمه نمی‌شود مستقیم و بی‌واسطه دیدشان. همین‌جوری‌ها بود که چشمم خورد به «اصفهان نصف جهان» صادق هدایت. داشتم توی راهروها تند راه می‌رفتم که اسم به نگار را دیدم. یاد روزگاری افتادم که نشر چشمه تعلیق شده بود. بعضی کتاب‌هایی که به این خاطر معلق شده بودند آمده بودند توی انتشارات به نگار چاپ‌شده بودند. به نگار…
Read More
کالبدشکافی نقش مهاجران در توسعه‌ مالزی

کالبدشکافی نقش مهاجران در توسعه‌ مالزی

یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت منتشر شده در شماره ۱۳۶۵ | ۱۳۹۶ يکشنبه ۲۰ اسفند روزنامه شهروند. مالزی در جنوب شرقی آسیا با ٣٠‌میلیون نفر جمعیت چهلمین کشور پرجمعیت جهان است. درآمد سرانه‌ متوسط افراد در این کشور در‌ سال ٢٠١٥ برابر با ٩٧٦٦ دلار بود که این کشور را در رده‌ پنجاه‌ونهم کشورها از منظر درآمد سرانه قرار داده بود. یکی از مهمترین شاخصه‌های جمعیتی این کشور حضور مهاجران است. تعداد نیروهای کار خارجی در این کشور طی سالیان همواره روندی افزایش داشته است. در ‌سال ١٩٩٠ تنها ٤‌درصد از نیروهای کار شاغل در مالزی، خارجی بودند (٤٠٠هزار نفر). این رقم در‌ سال ٢٠١٠ به ١٥‌درصد نیروی کار شاغل (یعنی ٢‌میلیون نفر) رسید.طبق آخرین برآوردهای آماری حدود ٣،٤‌میلیون نفر نیروی کار خارجی در مالزی مشغول به کار بودند که از این تعداد فقط ٢،١‌میلیون نفرشان…
Read More