خداحافظی با هری‌ کوآن

خداحافظی با هری‌ کوآن

از روزهای سنگاپور, من و پاندا
یکشنبه صبح به خودم گفته بودم آخرین دوچرخه‌سواری سنگاپورم را هم انجام بدهم و بعد هم هری‌کوآن را شوهر بدهم برود. صبح یکشنبه باران شدیدی باریدن گرفت و تا ۹ صبح بارید. ساعت ۱۰ صبح به بعد آفتاب سنگاپور برای دوچرخه سواری مناسب نیست. رها کردم. دیروز صبح هم بس‌که خسته بودم دیر از خواب بیدار شدم. نشد دیگر هری‌کوآن را سوار شوم. توی carousel (دیوار سنگاپوری‌هاست) آگهی کردم. اولش دیدم گزینه‌ی هوش مصنوعی دارد بهم پیشنهاد می‌دهد. این‌جوری بود که یک فیلم ۳۰ ثانیه‌ای از دوچرخه می‌گرفتم و چند تا جمله در مورد دوچرخه می‌گفتم. بعد خودش عکس و متن آگهی را آماده می‌کرد. هوشمند هم بود. مثلا من در مورد رنگ و مارک دوچرخه هیچی نگفتم. خودش از روی فیلم فهمید. ولی در نهایت متنی که آماده کرده…
Read More
گذشته و آینده‌ی نظم جهانی

گذشته و آینده‌ی نظم جهانی

از روزهای سنگاپور, کتاب‌باز
امروز آمیتا آچاریا، استاد دانشگاه آمریکایی واشنگتن مهمان مدرسه‌ی لی کوآن یو بود. کیشور محبوبانی هم هم‌صحبتش بود. بهانه‌ی مهمانی هم صحبت کردن در مورد کتاب آمیتا آچاریا، «گذشته و آینده‌ی نظم جهانی» بود. کتابی که تازه از تنور در آمده. کیشور محبوبانی به شوخی به آمیتا گفت تو ۵ سال برای نوشتن این کتاب وقت گذاشتی و آن را در بهترین زمان ممکن چاپ کردی. زمانی که ترامپ با تصمیم‌های ابلهانه‌اش دارد نظم جهانی را به گند می‌کشد و تو با این کتابت داری تاریخ را بررسی می‌کنی تا به ما بگویی که جهان بعد از افول غرب چطور خواهد بود. تو از کجا می‌دانستی که ترامپ دوباره سر کار خواهد آمد آخر؟!  بعد از نشست به نظرم آمد که این کتاب باید به فارسی ترجمه شود. به نظرم…
Read More
به خدا ژنگ هه ایرانی نبوده!

به خدا ژنگ هه ایرانی نبوده!

از روزهای سنگاپور, کتاب‌باز
داشتم خبرها را می‌خواندم. یک خبر چشمم را گرفت: رونمایی از کتاب «ژنگ هه- دریاسالار ایرانی بزرگ‌ترین ناوگان تاریخ چین».  نام ژنگ هه را اولین بار ترم پیش از دکتر کانتی شنیدم. کار توی کار پیش آمد و نشد که در موردش دقیق بخوانم. فقط یک مرور کلی کرده بودم. دکتر کانتی داشت در مورد اثرات فرهنگی راه‌های ابریشم صحبت می‌کرد. ما یک راه ابریشم زمینی داشتیم و یک راه ابریشم دریایی (هر کدام‌شان هم انشعابات گوناگونی دارند). ابرپروژه‌ی چین این روزها هم احیای همین راه‌های ابریشم است. چینی‌ها یک خصلتی داشتند و شاید هنوز هم دارند و این است که برای گسترش تجارت سعی می‌کنند جاده‌ها را به هر طریقی صاف کنند. این جاده‌صاف‌کنی خیلی وقت‌ها به معنای همگن کردن جوامع سر راه است. یکی از کارهایی که کرده…
Read More
انتخابات مجلس سنگاپور

انتخابات مجلس سنگاپور

از روزهای سنگاپور
شنبه انتخابات مجلس سنگاپور بود. چند ماه بود که روزنامه‌ی رسمی‌شان (استریت‌تایمز) دائما در مورد این انتخابات خبر و محتوا کار می‌کرد. بارها و بارها نقشه‌ی محله‌های مختلف سنگاپور و تعداد سهمیه‌شان در مجلس سنگاپور را به شکل‌های مختلف کار کرده بودند. توی دوچرخه‌سواری‌های هفته‌های اخیر می‌دیدم که عکس‌ها و پوسترهای نامزدهای مجلس به در و دیوار است. بیشترین فعالیت را لورنس وونگ داشت به نظرم: نخست‌وزیرشان. این اولین انتخابات مجلس در ایام نخست‌وزیری لورنس وونگ است. لورنس وونگ متولد ۱۹۷۲ است (یعنی یک ۶ سالی از پدر من جوان‌تر) و دقیقا حالا یک سال می‌شود که نخست‌وزیر سنگاپور شده.  نخست‌وزیر سنگاپور یک جورهایی حکم رهبری کشور را دارد. یک سنتی دارند این سنگاپوری‌ها و آن این است که رهبران پیر خودشان به خواست خود کنار می‌روند و جایگزین انتخاب…
Read More
یونیورسال استودیوی سنگاپور

یونیورسال استودیوی سنگاپور

از روزهای سنگاپور
جورونگ جزیره‌ی صنعتی سنگاپور است. اکثر پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها و صنایع اصلی سنگاپور در قسمت جنوب غرب سنگاپور و به خصوص در جزیره‌ی جورونگ قرار دارند. سنتوزا جزیره‌ی توریستی سنگاپور است. در جنوب سنگاپور قرار دارد و برای من نماد این است که سنگاپور دارد از هیچ پول درمی‌آورد. اگر هزینه‌ی مترو از شرق تا غرب سنگاپور چیزی در حدود ۲ تا ۳ دلار است، هزینه‌ی ۵ دقیقه ترامواسواری برای ورود به جزیره‌ی سنتوزا ۴ دلار است. قلب سنتوزا، یونیورسال استودیوی سنگاپور است. از سال ۲۰۰۶ ساختش را شروع کردند و از سال ۲۰۱۰ شروع به کار کرد و قبل از کرونا سالانه ۴ میلیون نفر بازدیدکننده داشت. کل ایران با آن همه آثار ثبت‌شده در فهرست جهانی یونسکو و امام رضا و قم و این طرف و آن طرف…
Read More
ماه رمضان در سنگاپور

ماه رمضان در سنگاپور

از روزهای سنگاپور
امروز آخرین روز ماه رمضان در سنگاپور بود. در تمام روزهای این ماه، در همه‌ی مساجد سنگاپور مراسم افطار برپا بود. بعد از یک ماه این قدر به این افطارهای پروپیمان روزانه عادت کرده‌ام که آشپزی یادم رفته است. فراموشم شده است که هر روز برای خودم غذا می‌پختم. اول‌ها فکر می‌کردم فقط توی مسجد بعل‌وی بساط افطار و شام برپا است. بعد فهمیدم همه‌ی مسجدها همین‌طورند. وگرنه این مسجد خیلی شلوغ می‌شد و سر غذا ملت تو سروکله‌ی هم می‌زدند. حالا اما خیلی شیک و مجلسی برپا می‌شد. مثل مراسم عروسی ایران در قسمت مردانه بود. ۸ نفر سر یک میز. سوپ و میوه و خرما و شربت و چای برای همه. پلو و مرغ و گوشت و ماکارونی و این‌ها هم نفر به نفر.  سوپ‌شان مخصوص رمضان است:…
Read More
ماشین شخصی در سنگاپور

ماشین شخصی در سنگاپور

از روزهای سنگاپور
این هوندای مدل ۲۰۱۷ شاید در خیلی از کشورهای جهان زیر ۱۰ هزار دلار قیمتش باشد. اما در سنگاپور قیمتش حدود ۷۰ هزار دلار است. اگر نو بود قیمتش بالای ۱۵۰ هزار دلار می‌شد. فکر کنم در هیچ کشوری، خودرو به اندازه‌ی سنگاپور گران نباشد. دلیلش اصلا قیمت خود ماشین نیست. دلیلش انواع و اقسام مالیاتی است که دولت سنگاپور برای ماشین‌دارها در نظر می‌گیرد تا جذابیت ماشین را کم کند و مردم را وادار کند که بی‌خیال ماشین شخصی شوند. اصلی‌ترین هزینه‌ی صاحب ماشین شدن در سنگاپور، جواز ماشین‌دار شدن است. قیمتش شناور است. بستگی به میزان تقاضای ماشین در سنگاپور دارد. اصولا در سنگاپور خیابان‌ها شلوغ و پرترافیک نیستند. اصلا خبری از ترافیک‌های روانی‌کننده‌ی خیلی از پایتخت‌های جهان در سنگاپور نیست. بعضی روزهای باران شدید می‌بینی که ترافیک‌های…
Read More
تآتر مارکینگ و قصه‌ی ادموند

تآتر مارکینگ و قصه‌ی ادموند

از روزهای سنگاپور, سپهرداد
هنوز هم باورم نمی‌شود که ادموند ۵۰ سالش باشد. اصلا به ظاهرش نمی‌خورد. یک موی سفید ندارد. یک تار موی ریخته هم ندارد. نژاد چینی‌اش او را خیلی جوان‌تر نشان می‌دهد. البته که بقیه می‌گویند به خاطر مجرد بودنش است. زن نداشته و حرص بچه را نخورده و جوان مانده. نمی‌دانم. ولی خب ۵۰ سالش هست دیگر و برایم عجیب‌تر این‌ است که می‌خواهد توی ۵۰ سالگی یک زندگی جدید، یک جور دیگر زندگی کردن را شروع کند و خیلی هم جدی است در این زمینه.  اولین باری که دیدمش این قدر فروتن و خودمانی بود که باورم نمی‌شد لیسانس ادبیات انگلیسی و تاتر از دانشگاه ملی سنگاپور، فوق‌لیسانس آموزش تاتر از دانشگاه نیویورک و دکترای تاتر از دانشگاه منچستر انگلیس داشته باشد. حتی بهش نمی‌خورد که استاد دانشگاه باشد.…
Read More
سنگاپور و اثرگذاری بر خیزش چین

سنگاپور و اثرگذاری بر خیزش چین

از روزهای سنگاپور
سنگاپور الهام‌بخش چین مدرن بوده است. توی این چند ماه این حس را داشتم که سنگاپور بر خیزش چین و تبدیل آن به اقتصاد دوم جهان نقش مهمی داشته است. مدرک و منبع پیدا نمی‌کردم. حسش را داشتم. توی مدرسه‌ی لی‌ کوآن یو هم برای چینی‌ها حساب جداگانه‌ای باز است. مثلا توی خوابگاه استادی که با ما زندگی می‌کند، پروفسور وو از چینی‌تبارهای سنگاپور است و زبان چینی را می‌داند. هوای بچه‌های چینی را هم خیلی دارد. هندی‌ها خودشان فعال‌اند و مراسم و جشن‌های‌شان را برگزار می‌کنند. چینی‌ها هم با مدیریت پروفسور وو خیلی فعال می‌شوند. مثلا توی خوابگاه هر از چند گاهی کارگاه کالیگرافی (خوش‌نویسی چینی) برگزار می‌کنند که ما فرهنگ‌های دیگر را با فرهنگ چینی بیشتر آشنا کنند. دو تا رشته‌ی ام پی ای هم دارند. یکی به…
Read More
چای اصپهانی

چای اصپهانی

از روزهای سنگاپور
همین‌جوری داشتیم صحبت می‌کردیم و من می‌گفتم که برای فهم ایران قدیم تهران مقصد خوبی نیست و حتما باید اصفهان و شیراز را هم ببینید. اصفهان برای آشنایی با تاریخ ۵۰۰ سال پیش ایران و شیراز هم برای تاریخ ۲۵۰۰ سال پیش ایران. تاریخ ۱۰۰۰ سال پیش ایران هم در خراسان و افغانستان و تاجیکستان وازبکستان است. یکهو شومن گفت مشهورترین برند چای در بنگلادش هم اصفهانی هستند. اصلا اسم برندشان اصپهانی است. رفت از توی آشپزخانه‌اش قوطی چای اصپهانی را هم آورد نشانم داد. گفت این‌ها اصالتا ایرانی هستند. اما خب به بنگلادش مهاجرت کردند و الان هم صنعت چای بنگلادش که صنعت بزرگی هم هست روی دست همین برادران اصپهانی می‌چرخد. همان موقع رفتم سایت‌شان را سک زدم: https://www.ispahanitea.com/  یک صفحه داشتند در مورد طبخ انواع چای. لذت…
Read More