مصیبت‌های بند شاهانه

مصیبت‌های بند شاهانه

یادداشت‌های مطبوعاتی
نگاهي به مساله تابعيت زنان افغانستاني با همسران ايراني در یادداشتی در روزنامه اعتماد مورخ ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰. می‌گویند به خاطر محمدرضا شاه بوده. بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی موسوم است به بند شاهانه. قانون تابعیت کشورها یا بر اساس خاک است یا بر اساس خون یا ترکیبی از خاک و خون. اما بند ۶ ماده ۹۷۶ تقریباً هیچ کدام نیست. یک امتیاز ویژه است به مردان ایرانی: هر زن خارجی به محض ازدواج با یک مرد ایرانی به صورت خودکار ایرانی می‌شود. می‌گویند بند ۶ ماه ۹۷۶ در متن اولیه‌ی قانون تابعیت ایران مصوب سال ۱۳۱۳ وجود نداشت. می‌گویند وقتی محمدرضا شاه در سال ۱۳۱۷ با ملکه فوزیه ازدواج کرد، اصل ۳۷ متمم قانون اساسی ایران زیر سوال رفته بود. اصلی که می‌گفت مادر ولیعهد ایران الزاماً بایستی…
Read More
مهاجران افغان؛ شهروند درجه یک یا دو؟

مهاجران افغان؛ شهروند درجه یک یا دو؟

مصاحبه‌ها
مصاحبه با خبرگزاری دانشجو درباره‌ی فرصت‌های مهاجران برای ایران و افغانستان. گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- عارفه چلنگر؛ سال هاست که ساکن ایران هستند و خود را فرزند این آب و خاک میدانند. با این حال هنوز به رسمیت شناخته نشده و از ظرفیت حضورشان در کشور به درستی استفاده نمی‌شود. داستان حضور مهاجران افغانستانی در کشور، پس از گذشت چندین دهه همچنان مشکلات فراوانی را به همراه خود دارند. از تعداد افغانستانی‌های ساکن در ایران آمار دقیقی وجود ندارد. طی اخرین آمار رسمی سر‌شماری سال ۱۳۹۵، یک میلیون و ۵۸۳ هزار و ۹۷۹ نفر مهاجر افغانستانی در ایران سکونت دارند. البته برآورد‌های سازمان جهانی مهاجرت، از تعداد مهاجران حاضر در ایران به تعداد ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر گویای آن است که آمار سر شماری نفوس و مسکن سال ۹۵ تعداد…
Read More
پزشکان مهاجر هم پزشک هستند!

پزشکان مهاجر هم پزشک هستند!

یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت منتشر شده در روزنامه اعتماد روز ۱۰ اسفند ۱۳۹۹. یکی از ویژگی‌های حضور مهاجران در هر جامعه‌ای، بازنمایی مسائل نهفته و آشکار آن جامعه به شکلی برجسته‌تر است. مهاجران در هر جامعه‌ای هم‌زمان هم دیگری هستند و هم جزئی از آن جامعه. به سبب خاستگاهی که از آن برآمده‌اند (مهاجرت از کشوری دیگر) دیگری و غریبه محسوب می‌شوند. از طرفی دیگر به سبب زیستن در جامعه‌ی مقصد به مدت چند سال و دست و پنجه نرم کردن با مشکلات مردم جامعه‌ی مقصد جزئی از آن هم محسوب می‌شوند. جمع بودن این دو خاصیت متناقض باعث می‌شود که بازنمایی مسائل جامعه در مورد آنان همانند تصاویر در یک آینه‌ی مقعر برجسته‌تر و بزرگ‌تر باشد. اخیراً در دانش‌نامه و مدرک تحصیلی دانشجویان مهاجر رشته‌ی پزشکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران جمله‌ی…
Read More
دوچرخه آدم را خسته نمی‌کند

دوچرخه آدم را خسته نمی‌کند

یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت به مناسبت انتشار بیست سالگی نشریه‌ی دوچرخه. من از شماره‌ی ۱۱ همراهت بودم. دقیقاً یادم نیست تا چه شماره‌ای واو به واو کلماتت را می‌خواندم. شاید شماره‌ی ۳۶۸ یا شاید شماره‌ی ۳۹۸ یا... دقیقاً یادم نیست. خب مثل نوجوانی است؛ دقیقاً نمی‌دانی کی تمام می‌شود. یک‌روز به خودت می‌آیی و می‌بینی دیگر کسی به تو نمی‌گوید نوجوان. همه به تو می‌گویند جوان. راستش من از جوان هم گذشته‌ام. این یکی را هم نفهمیدم که کی تمام شد... سر همین همیشه حس می‌کنم هیچ دوره‌ای تمام نمی‌شود.این‌روزها بیش از هردوره‌ای در زندگی‌ام، دوچرخه سوار می‌شوم. حتی از روزهای نوجوانی و دوچرخه‌ی بنفشم هم بیش‌تر. اسم دوچرخه‌ام پانداست. می‌دانی شباهت تو و پاندا چیست؟ وقتی تو را می‌خواندم واو به واو کلمات روی تنت را می‌بلعیدم. باورت نمی‌شود. کلی دفترچه دارم…
Read More
رویای قطار برای افغانستان

رویای قطار برای افغانستان

یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت منتشرشده در روزنامه ایران سه‌شنبه ۲۵ آذر ۱۳۹۹، شماره ۷۵۱۷. ۱. موزه‌ی ملی افغانستان در منطقه‌ی دارالامان شهر کابل قرار دارد. موزه‌ای دو طبقه که گنجینه‌ای از گذشته‌های باستانی کشور افغانستان را به نمایش گذاشته است. این موزه محوطه‌ی بسیار بزرگی دارد. در گوشه‌ای از فضای باز این موزه، چند لکوموتیو و واگن آهن زنگ‌زده و مچاله شده بر روی ریل آهن به نمایش گذاشته شده است. لکوموتیوهای بخار که زنگار نقطه‌ای از آن را سالم نگذشته است. این‌ها بقایای تنها خط راه‌آهن مورد استفاده‌ی پایتخت‌نشینان کشور افغانستان است. در دهه‌ی ۱۹۲۰ شاه‌امان‌الله‌خان، پادشاه افغانستان خط آهنی به طول ۷ کیلومتر از شهر کابل تا منطقه‌ی کاخ دارالامان راه‌اندازی کرد. این خط آهن شباهت بسیاری به نخستین خط آهن ایران داشت که تهران را به شاه‌عبدالعظیم شهرری وصل می‌کرد. اما…
Read More
ایرانی افغانستانی یا افغانستانی ساکن ایران؟

ایرانی افغانستانی یا افغانستانی ساکن ایران؟

دیاران, یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت منتشرشده در روزنامه‌ی اعتماد مورخ ۲۴ آذر ۱۳۹۹. افغانستانی- ایرانی یا افغانستانی‌های ساکن ایران افغانی یا افغانستانی؟ در چند سال اخیر در بین اقشار تحصیلکرده و طبقات متوسط و متوسط به بالای جامعه ایران به کار بردن واژه افغانستانی در توصیف یک تبعه کشور افغانستان جا افتاده است. عموما گفته می‌شود که افغانستانی ها دوست ندارند به نام واحد پول کشورشان نامیده شوند. افغانی واحد پول کشور افغانستان است، بنابراین نباید در توصیف اتباع این کشور هم از این واژه استفاده شود. دلیل اصلی البته تحقیری است که در پس این واژه نهفته است. سال‌ها قبل چارچوب‌بندی رسانه ها علیه مهاجران افغانستانی حاضر در ایران بود و هرگونه جرم و جنایت و ناامنی و شیوع بیماری و… به مهاجران افغانستانی نسبت داده می‌شد. رویه ای که هنوز هم گاهی…
Read More
دوپینگ خانواده‌های مهاجرفرست

دوپینگ خانواده‌های مهاجرفرست

یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت منتشرشده در روزنامه دنیای اقتصاد مورخ ۳۰ آبان ۱۳۹۹. «مهاجرت‌های بین‌المللی» از پدیده‌های درحال رشد جامعه بشری است. در سال‌های اخیر جمعیت مهاجران جهان روز به روز درحال افزایش است؛ به‌گونه‌ای‌که مهاجرت یکی از مسائل بزرگ سیاست‌گذاری در اکثر کشورهای جهان شده است. بنا بر آخرین گزارش‌های سازمان بین‌المللی مهاجرت، جمعیت مهاجران جهان به ۲۷۲ میلیون نفر رسیده است. این رقم معادل ۵/ ۳ درصد جمعیت کل کره زمین است. ۵/ ۳ درصد از جمعیت جهان در سرزمینی زندگی می‌کنند که در آن به دنیا نیامده‌اند. روند رو به رشد مهاجرت‌های بین‌المللی از قرن بیستم شتاب گرفت و از نیمه دوم این قرن به‌صورت نمایی درحال افزایش است. یکی از بزرگ‌ترین کریدورهای مهاجرتی جهان، مهاجرت اتباع جمهوری‌های تازه استقلال‌یافته از شوروی سابق (کشورهای CIS) به روسیه است. در ۳۰…
Read More
برافروخته نگاه داشتن چراغ دانایی

برافروخته نگاه داشتن چراغ دانایی

یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت منتشرشده در شماره روز ۱۸ آبان ۱۳۹۹ روزنامه اعتماد به مناسبت حمله انتحاری به دانشگاه کابل. وارد سایت دانشگاه کابل که می‌شوی، اولین پیامی که می‌بینی پیام رئیس دانشگاه کابل (دکتر محمد عثمان بابری ) است. با نقل قولی از نلسون ماندلا شروع می‌کند که "آموزش سلاحی است که می تواند جهان را تغییر دهد." و بعد خیلی کوتاه ادامه می‌دهد: «سه دهه جنگ شرایطی را به وجود آورد که تحقق نیازهای اساسی تلاش اصلی جامعه در کشور ما بود. اما اکنون ، ما شاهد نسل جدید و بسیار متفاوت تری هستیم که از لحاظ یادگیری و کمک به توانبخشی افغانستان با قدرت دانش و خرد و در واقع ، آن یک دهه تغییر در قدرت نرم است.»  اما تنها اقشار نخبه‌ی افغانستان نیستند که نیاز به آموزش و…
Read More
پیامک‌های کلاه‌برداری جدید: کلیشه‌های ذهنی ایرانیان در مورد مهاجران افغانستانی

پیامک‌های کلاه‌برداری جدید: کلیشه‌های ذهنی ایرانیان در مورد مهاجران افغانستانی

یادداشت‌های مطبوعاتی
«سلام ارباب گلممد افغان هستوم. پسرعموی عبدلا که ب کت شوما کار مکرد گوفتم دگربرشوما پیغام فرستادم حقیقت یک مقدار سکه تلا پیدا پیدا کردوم یک پادشا روشون هست و چن تا مجسمه تاجدار است نوشته برجان خود دارند گوفتم ببینم متانی بر مه فروشانشان کنی هر چه باشد نسف بر شوما باشد نسف بر مه باشد. زنگ بزند.» این پیامکی است که این روزها ممکن است به شما هم ارسال شده باشد. یکی از دوستان پیامک مشابه دیگری نیز با این متن دریافت کرده بود: «سلام اقامهندس حال شما خوبس من عبدالله هموطن افغانی هستم من سه چهارسال پیش براکارری نزدشماآمدم کارمن حفاری ست درحقیقت من درحفاری یک کوزه سکه تلاقدیمی آسار باستانی پیداکردم من درایران آشنانداشتم پیغام دادم بشما اگرمیتانی ازپیش ماکمک کن نسف دو تامان» پیامک‌های یافتن…
Read More
کودکان مهاجر، قربانیان یک چرخه‌ی منحوس

کودکان مهاجر، قربانیان یک چرخه‌ی منحوس

دیاران, یادداشت‌های مطبوعاتی
یادداشت منتشرشده در نشریه‌ی کانون یاریگران دانشگاه صنعتی شریف. سال‌هاست که طرح‌های ضربتی جمع‌آوری کودکان کار و خیابان به صورت متناوب اجرا می‌شوند. هر ساله در ماه‌های خاصی نهادهای مرتبط شروع به جمع‌آوری کودکان کار و خیابان می‌کنند. بعد اعلام می‌شود که اکثر این کودکان اتباع ایرانی نیستند. هر ساله درصدهای بالایی (۶۰ تا ۸۰-۹۰ درصد) از این کودکان را اتباع افغانستانی بدون مدرک و بی‌هویت معرفی می‌کنند. آیین‌نامه‌ای وجود دارد به نام آیین‌نامه‌ی حمایت اجتماعی از کودکان کار و خیابان. آیین‌نامه‌ای که به موجب آن اکثریت کودکان کار و خیابان به دلیل نداشتن تابعیت ایران از شمول حمایت‌های اجتماعی خارج می‌شدند. آن‌ها سپرده می‌شدند به اداره‌ی امور اتباع و مهاجرین خارجی استان‌ها. اداره‌ی امور اتباع هم در مورد مهاجران بدون مدرک تنها یک کار را بلد است: اخراج و…
Read More