فیلترینگ اینترنت در ایران: لجاجت احمقانه

فیلترینگ اینترنت در ایران: یک تجربه‌ی شخصی و دو دو تا چهارتای محاسباتی.

نمی‌دانم برای کسانی که بعد از چند ماه دوری به ایران برمی‌گردند بزرگ‌ترین شوک در مواجهه با ایران چی است. برای من معمولا فیلترینگ و سرعت اینترنت است. جوری است که در تمام روزها و لحظه‌های هفته‌‌ی اول برگشتم اعصابم شخمی است و به زمین و زمان فحش می‌دهم و اذعان می‌کنم که گه خوردم برگشتم. تنها دلیل من برای این برگشت‌ها دیدار خانواده است. ولی نابود بودن اینترنت در ایران یک جوری است که حتی به آن‌ها غر می‌زنم که ای کاش شما یک سفر تفریحی می‌آمدید یک کشور ثالث و آن‌جا با هم می‌بودیم.

وقتی از ایران رفتم یک گوشی شیائومی داشتم که هر ۶ ساعت مجبور می‌شدم شارژش کنم. به نظرم باتری‌اش خیلی درب و داغان بود. بعد که رسیدم به سنگاپور تا دو ماه اول هم ازین گوشی استفاده می‌کردم. تفاوتی که دیدم این بود که همان گوشی در سنگاپور هر ۴۸ ساعت یک بار نیاز به شارژ پیدا می‌کرد. هم در ایران و هم در سنگاپور اینترنت همراه گوشی من همیشه روشن بود.

با این تفاوت که در ایران برای چک کردن خیلی چیزها (تلگرام و واتس‌اپ و یوتیوب و سایت دانشگاه ملی سنگاپور و ایمیل‌های دانشگاه و..) باید وی پی ان استفاده می‌کردم و در سنگاپور کل وی پی ان‌های موبایلم را حذف کرده بودم. وی پی ان‌ها قاتل باتری بودند. این را به وضوح و با تمام سلول‌های وجودم حس کردم. همان گوشی و با همان باتری در ایران فقط می‌توانست ۶-۷ ساعت دوام بیاورد. وی پی ان‌ها با موبایل‌های ما چه می‌کنند؟ 

دو تا بحث وجود دارد: یکی بحث مصرف انرژی است و یکی هم بحث امنیت داده.

افزایش مصرف برق با فیلترینگ اینترنت در ایران

ما در مورد شارژ موبایل بحث مقیاس را داریم. در ایران حدود ۱۵۲ میلیون موبایل وجود دارند. فرض می‌کنیم که ۵۰ درصد این موبایل‌ها هوشمند هستند و برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و منابع دانش و اطلاعات در جهان با سد فیلترینگ روبه‌رو هستند و نیاز به وی پی ای دارند. این گوشی‌ها به دلیل استفاده از وی پی ان مصرف انرژی بالاتری دارند و هر ۱۲ ساعت نیاز به شارژ دارند. اگر وی پی ان نبود احتمالا هر دو روز یک بار نیاز به شارژ پیدا می‌کردند. وقتی این را در مقیاس ۷۰ میلیون گوشی هوشمند می‌بریم می‌بینیم که فیلترینگ اینترنت در ایران به اندازه‌ی یک سال یک نیروگاه ۶۰ مگاوات دارد انرژی در ایران را هدر می‌دهد.

مقدار صرفه‌جویی سالانه‌ی هر نفر اگر به جای هر ۱۲ ساعت، هر دو روز موبایلش را شارژ کند با این فرض که هر بار شارژ موبایل ۰.۰۱ کیلووات ساعت مصرف برق دارد:

(۰.۰۱ kWh/charge × ۲ charges/day × ۳۶۵ days/year) – (0.01 kWh/charge × ۰.۵ charges/day × ۳۶۵ days/year) = 5.475 kWh/year

این عدد ضربدر ۷۰ میلیون گوشی هوشمند:

۵.۴۷۵ kWh/person/year × ۷۰,۰۰۰,۰۰۰ people = 383,250,000 kWh/year or 383.25 GWh/year

یعنی که سالانه ۳۸۳.۲۵ گیگاوات ساعت برق به خاطر وی پی ان‌ها در ایران ما هدررفت برق و انرژی داریم.

یک نیروگاه هزار مگاواتی در ایران سالانه حدود ۷۰۰۰گیگاوات ساعت برق تولید می‌کند. وقتی عدد هدررفت انرژی به خاطر وی پی ان‌ها را بر میزان تولید یک نیروگاه هزار مگاواتی تقسیم می‌کنیم می‌بینیم که عدد خروجی برابر با ظرفیت سالانه‌ی یک نیروگاه ۵۵ مگاواتی است که عدد کوچکی نیست واقعا. تازگی‌ها مد شده که صحبت از نیروگاه خورشیدی می‌کنند. ظرفیت خیلی از نیروگاه‌های خورشیدی همین هزار مگاوات است. یعنی هدررفت انرژی به خاطر وی پی ان‌ها خودش برابر با ۵۵ تا نیروگاه خورشیدی است.

افزایش انواع ناامنی به خاطر فیلترینگ اینترنت در ایران

بحث دوم امنیت داده است. دلیل این حجم مصرف انرژی وی پی ان‌ها این است که آن‌ها دائما دارند داده‌های گوشی‌های تک تک ما را به سرویس‌دهنده‌های خودشان ارسال می‌کنند. عملا ما در ایران هیچ داده‌ی خصوصی‌ای نداریم. بسیاری از سرویس‌های فروش وی پی ان در ایران توسط نهادهای امنیتی خود جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌شوند. مجانی‌ها هم که توسط نهادهای دشمن جمهوری اسلامی حمایت می‌شوند!

می‌توان گفت یکی از اصلی‌ترین موانع رفع فیلترینگ اینترنت در ایران همین‌جا است: خود نهادها و حتی امنیتی‌ها از این وضعیت دارند کسب درآمد می‌کنند. دشمنان جمهوری اسلامی هم به همین طریق. اینترنت بیشتری مصرف می‌شود و شرکت‌های مخابراتی استفاده می‌کنند. فروش وی پی ان هم که یکی از منابع پایدار درآمدی برای بسیاری از افراد امنیتی است. مخالفان جمهوری اسلامی هم با فراهم کردن وی پی ان یک پولی به جیب می‌زنند.

اما واقعا این داده‌ها فقط به حساب نهادهای امنیتی ایران می‌رود؟ من که با ضرث قاطع می‌گویم خیر. این‌که تو کوچک‌ترین داده‌های مربوط به ایران و ایرانیان را می‌توانی به راحتی در سایت‌های اندیشکده‌های آمریکا و اسرائیل پیدا کنی (داده‌هایی که دسترسی به آن‌ها در ایران غیرممکن است و شاید خود نهادهای ایرانی هم آن‌ها را ندارند و تولید نکرده‌اند) نشان می‌دهد که فیلترینگ اینترنت در ایران به هدف اسمی خودش هم حتی دست پیدا نمی‌کند.

طنز ماجرا وقتی بیشتر می‌شود که می‌فهمی طالبان در افغانستان هنوز که هنوز است به فیلترینگ اینترنت در افغانستان دست نزده. یکی از دگم‌ترین حاکمیت‌های جهان هم هنوز به این باور نرسیده که فیلترینگ اینترنت چیز خوبی است! برای من سوال این است که واقعا دارند چه چیز را فیلتر می‌کنند؟ چون همه در ایران دارند وی پی ان استفاده می‌کنند. یعنی همه ها. چی را داری فیلتر می‌کنی دقیقا؟! این لجاجت احمقانه دقیقا چه دستاوردی داشته است؟!