بعد از رد مرز چه می‌شود؟ نگاهی به رمان «دشت» نوشته‌ی ریحانه افضلی

بعد از رد مرز چه می‌شود؟ نگاهی به رمان «دشت» نوشته‌ی ریحانه افضلی

کتاب‌باز
رد مرز و ترس از رد مرز از تجربه‌های خاص مهاجران افغانستانی در ایران است. شاید اگر بگوییم چند نسل از مهاجران با طعم این تجربه در ایران بزرگ شده‌اند بیراه نگفته باشیم. ورود مهاجران افغانستانی به ایران به اوایل انقلاب اسلامی ایران و حمله‌ی شوروی به افغانستان برمی‌گردد. در ایران حکومتی بر سر کار آمده بود که داعیه‌ی جهان‌وطنی و امت اسلامی داشت. جمعیتی میلیونی نیز از آوارگان افغانستانی برای فرار از سلطه‌ی کفر به ایران پناه آوردند. تا پایان دهه‌ی ۶۰ به دلایل مختلف آنان در شهرها و روستاهای ایران پذیرفته شدند. هم مرزهای ایران برای برادران مسلمان باز بود، هم سیستم اداری ایران بعد از انقلاب از هم پاشیده بود و توان مدیریت مهاجران را نداشت. اما از ابتدای دهه‌ی ۷۰ به ناگاه ورق برگشت و سیاست حاکمیت…
Read More
«دختر ترکستانی» هویت‌جویی انسان مهاجر افغانستانی را روایت کرده است

«دختر ترکستانی» هویت‌جویی انسان مهاجر افغانستانی را روایت کرده است

کتاب‌باز, ارائه‌ها
نشست نقد مجموعه داستان «دختر ترکستانی» در حوزه‌ی هنری قم با حضور احمد مدقق، پیمان حقیقت‌طلب و معصومه امیری. به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در قم، نشست نقد و بررسی مجموعه داستان کوتاه «دختر ترکستانی» با حضور نویسنده اثر، احمد مدقق، معصومه امیری، منقد ادبی و پیمان حقیقت‌طلب، پژوهشگر در زمینه زیست مهاجران در ایران در سالن مهر حوزه هنری قم برگزار شد. معصومه امیری گفت: «دختر ترکستانی» یکی از متفاوت‌ترین کتاب‌های مهاجرتی است که به قلم نویسندگان افغانستانی منتشر شده است. وی از کلیشه‌های رایج در این جریان دوری کند. احمد مدقق در این مجموعه هم از مردان بدون زنان نوشته، مردان عاشق و زنان معشوق! هم به لایه‌هایی از هویت‌جویی انسان مهاجر افغانستانی پرداخته است. وی ادامه داد: در هیچ جای این کتاب اشاره‌ واضحی به چیزهایی وجود ندارد…
Read More
ادغام مهاجران افغانستانی‌ در شهر تهران

ادغام مهاجران افغانستانی‌ در شهر تهران

کتاب‌باز
تقریباً یک سوم مهاجران قانونی کشور در شهر و حواشی تهران زندگی می‌کنند. پویا علاءالدینی و همکارانش در کتاب «افغانستانی‌ها در شهر تهران» کوشیده‌اند با شیوه‌ای توصیفی، اجرای مشاهدات میدانی و مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته، تصویری همه‌جانبه از زیست مهاجران افغانستانی در محله‌های فرحزاد، هرندی، امین‌آباد و کوره‌پزخانه‌های محمودآباد به دست بدهند. محلاتی که بیشترین تراکم حضور مهاجران افغانستانی در شهر تهران را دارند و مشت نمونه‌ی خروار از زیست این مهاجران هستند. افغانستانی ها در شهر تهران (معیشت اسکان و تعاملات اجتماعی) نویسنده: پویا علاءالدینی و دیگران ناشر: کند و کاو نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۴۰۰ تعداد صفحات: ۱۴۹ شابک: ۹۷۸۶۰۰۶۳۶۳۱۶۵ با عنوان فرعی «معیشت، اسکان و تعاملات اجتماعی» یکی از ارزشمندترین کتاب‌هایی است که در سالیان اخیر در مورد زیست روزمره‌ی مهاجران افغانستانی در ایران نگاشته شده است. طبق آمارهای آخرین سرشماری نفوس و…
Read More
اعترافات یک خواننده‌ی بی‌نام اعترافات

اعترافات یک خواننده‌ی بی‌نام اعترافات

کتاب‌باز
می‌دانی بزرگ‌ترین گناه من چه بود؟ این‌که کتاب «سایه‌ها و شب دراز» را خوانده‌بودم. سال‌ها پیش. «کتاب بی‌نام اعترافات» را که دستم گرفتم، صفحه‌ی اول را که تمام کردم و رسیدم به اصل داستان یک‌جوری شدم. کلمه‌ها برایم آشنا بود. و صفحه به صفحه که جلو می‌رفتم قصه برایم آشناتر می‌نمود. حس می‌کردم داوود غفارزادگان به من خیانت کرده است. همان قصه‌ی قدیمی‌اش را بهم قالب کرده است! همان قصه‌ی کتاب «سایه‌ها و شب دراز» را: خانواده‌ای در دهه‌ی پنجاه که سرپرستش(پدر خانواده) می‌میرد و بار خانواده می‌افتد بر دوش پسرک نوجوان خانواده: قاسم. و خانواده‌ای که با فقر دست‌وپنجه نرم می‌کند و تلاش‌هایی که قاسم برای کار کردن و پول درآوردن و بزرگ شدن و مرد شدن می‌کند و... اما جلوتر که رفتم دیدم «کتاب بی‌نام اعترافات» یک حلقه‌ی داستانی دیگر…
Read More
مبارزه‌ی مدنی علیه خصوصی‌سازی در آمریکا

مبارزه‌ی مدنی علیه خصوصی‌سازی در آمریکا

کتاب‌باز
ایده‌ی مرکزی کتاب «مقاومت در برابر خصوصی‌سازی و تلاش برای نجات مدارس دولتی» این است که ایده‌ی مدارس اجاره‌ای (مدارس شبه خصوصی) در آمریکا باید برچیده شود، معلمان باید استخدام دائمی باشند و برای سنجش عملکرد دانش‌آموزان نباید از کنکورها و آزمون‌های استانداردسازی‌شده استفاده کرد. دایان رویچ، فعال اجتماعی آمریکایی در این کتاب به شرح یک جریان چند دهه‌ای در حکمرانی آموزش و پرورش آمریکا می‌پردازد و سپس مبارزات مدنی علیه این جریان را با لحنی حماسی روایت می‌کند. مقاومت در برابر خصوصی‌سازی و تلاش برای نجات مدارس دولتی: تجربه‌ی آمریکا نویسنده: دایان رویچ مترجم: آرمان بهلولی، مهدی بهلولی، محمدرضا نیک‌نژادی ناشر: شیرازه کتاب ما نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۳۹۹ تعداد صفحات: ۳۸۸ شابک: ۹۷۸۶۲۲۷۴۸۹۵۲۱ چیزی که در همان نگاه اول آدم را جذب می‌کند تناقض موجود در عنوان کتاب است: «مقاومت در برابر خصوصی‌سازی و…
Read More
وقتی که آسیای میانه مرکز جهان بود

وقتی که آسیای میانه مرکز جهان بود

کتاب‌باز
 عنوان فرعی کتاب «روشنگری در محاق» موضوع آن را کاملاً مشخص می‌کند: «عصر طلایی آسیای میانه، از حمله‌ی اعراب تا حکومت تیمور لنگ». در هر دوره‌ای از تاریخ، جغرافیای خاصی مرکز جهان بوده است. بین سال‌های ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی نیز آسیای میانه پیشرو و گرانیگاه جهان بود. دوره‌ای که در تاریخ اسلام به عصر طلایی مشهور است و بسیاری از آثار برتر رشته‌های مختلف علمی توسط دانشمندان مسلمان نگاشته شد. دانشمندانی که اکثرشان اهل فلات ایران و آسیای میانه بودند. روشنگری در محاق نویسنده: فردریک استار مترجم: حسن افشار ناشر: مرکز نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۳۹۸ تعداد صفحات: ۵۶۱ شابک: ۹۷۸۹۶۴۲۱۳۴۴۳۴ روشنگری در محاق- تاریخ آسیای میانه عنوان فرعی کتاب روشنگری در محاق موضوع آن را کاملاً مشخص می‌کند: «عصر طلایی آسیای میانه، از حمله‌ی اعراب تا حکومت تیمور لنگ». در هر دوره‌ای از تاریخ، جغرافیای خاصی…
Read More
مجموعه داستان شیراز

مجموعه داستان شیراز

کتاب‌باز
«شیراز» را دوست داشتم. مجموعه داستان فوق‌العاده‌ای بود. گران بود. ولی ارزشش را داشت. ۳۱ داستان از ۳۱ نویسنده که شیراز داستان‌های‌شان متفاوت بود. قطعات پازل شهری بزرگ و پرقصه بودند. از سیمین دانشور و رسول پرویزی و ابوتراب خسروی تا احسان عبدی‌پور و محمد طلوعی بودند. جای دو تا نویسنده را البته خیلی خالی دیدم: شهریار مندنی‌پور و داستان شرق بنفشه‌اش که حافظیه و کتابخانه‌ی حافظیه را جاودانه کرده و حسن بنی‌عامری که شیراز داستان‌هایش پراند از سختکوشی و مرام و معرفت، مثل قصه‌های فرشته با بوی پرتقال و خانه‌ی شبگردها دور است۱. اما باز هم دوست‌داشتنی بود مجموعه داستان شیراز. جاهای مختلفی‌اش را خط کشیدم و زندگی کردم باهاش. می‌خواندم و خودم را غرق قصه‌های آدم‌های شیراز می‌کردم. حالاها دیگر تکلیفم با خودم مشخص شده است. ترافیک و…
Read More
۵ کتاب از کشورهای فارسی زبان

۵ کتاب از کشورهای فارسی زبان

کتاب‌باز
در جهان چند کشور فارسی زبان وجود دارند. در این مجموعه چند کتاب داستانی از کشورهای فارسی زبان را معرفی کرده‌ایم. باغ شفتالو نویسنده: شاه منصور شاه میرزا ناشر: ثالث نوبت چاپ: ۵ سال چاپ: ۱۳۹۸ تعداد صفحات: ۷۸ شابک: ۹۷۸۶۰۰۴۰۵۳۳۳۴ زبان مردم در دو کشور تاجیکستان و ایران فارسی است. اما تفاوت در خط و نوشتار باعث شده تا ادبیات این دو کشور برای دو طرف بیگانه و غریب باشد. خط فارسی در کشور تاجیکستان سیریلیک است و همین باعث می‌شود تا آثار نویسندگان و شاعران تاجیکستانی برای عموم ایرانیان غیرقابل خواندن باشد. در این بین برخی شعرا و نویسندگان تاجیکستانی هستند که به سعی و کوشش خود خط فارسی را یاد گرفته و آثار خود را به خط فارسی نیز تبدیل کرده‌اند. شاه‌‌‌منصور شاه‌میرزا یکی از این نویسندگان تاجیکستانی است. شاه‌منصور شاه‌میرزا (متولد ۱۹۷۱)…
Read More
تجربه‌ی تجاوز روس‌ها

تجربه‌ی تجاوز روس‌ها

کتاب‌باز
کتاب «هجوم روس و اقدامات روسای دین برای حفظ ایران» را خیلی وقت پیش خریده بودم. کتاب قدیمی است (چاپ ۱۳۷۷). به خاطر تکمیل کنجکاوی‌ها در مورد دوگانه‌ی هویتی ایرانی-اسلامی خریده بودمش. عنوانش این طور القاء می‌کرد که انگار خطوط مرزی برای اسلامی که به مرز اعتقاد ندارد مهم بوده است. ولی نشده بود که بخوانمش. نطلبیده بود. تا این‌که هفته‌ی پیش یک بار دیگر بین کتاب‌ها ناخوانده‌ دیدمش و این بار بلافاصله دست گرفتم. روسیه به اوکراین حمله کرد و ایرانی‌جماعت هم از تجاوز روس‌ها در ناخودآگاهش خاطرات دارد و حس کردم این خاطرات باید به خودآگاه بیایند... کتاب از اقدامات اصلاح ساختاری دوره‌ی دوم مجلس شورای ملی شروع می‌شود. بعد از انقلاب مشروطیت، نمایندگان مردم به معیوب بودن ساختارهای مالی و قضایی و انتظامی کشور پی برده بودند.…
Read More
جاده، تاریخ، مهاجرت و روابط لعنتی انسانی

جاده، تاریخ، مهاجرت و روابط لعنتی انسانی

کتاب‌باز
«بایگانی کودکان گمشده» یک رمان جاده‌ای با روایت‌های تو در تو و زاویه‌دیدهای گوناگون است که از داستان‌ها، رمان‌ها و آهنگ‌های پرشماری برای غنی‌تر کردن روایت بهره می‌گیرد، یک رمان به شدت تکنیکال که در عین حال بسیار ساده و روان است؛ آن قدر ساده و روان که انگار داری در هر صفحه از کتاب یکی از جستارهای ساده و بی‌شیله پیله ولی پرمغز والریا لوییزلی را می‌خوانی. دنیای اطراف ما پر از موضوعات و اخبار تلخ و تکان‌دهنده است. اتفاقات پرشماری که روزانه اخبارشان بارها و بارها ما را به فکر فرو می‌برند. ولی ذات خبر، گذر است. اخبار تلخ و تکان‌دهنده گفته می‌شوند و به فراموشی سپرده می‌شوند. این اخبار بارها و بارها تکرار می‌شوند. اخبار و اتفاقاتی که می‌توانند دستمایه‌ی داستان‌ها و فیلم‌ها قرار بگیرند و فرصتی…
Read More