تلاشی کردن پیکر افغانستان

تلاشی کردن پیکر افغانستان

چای سبز در پل سرخ, کتاب‌باز
یادداشت پردیس جلالی بر کتاب «چای سبز در پل سرخ» در سایت نقد و بررسی کتاب وینش. رویای سفر به افغانستان، احتمالاً پررنگ‌ترین رویای سال‌های آخر نوجوانی من بوده است. همین است که هر چه رنگ و بویی از این سفر داشته باشد، به شدت جذبم می‌کند. چرایش مهم نیست. مهم، کتاب تازه‌درآمده‌ی فعالان «انجمن دیاران» است. انجمنی که به گفته‌ی خودشان، در سال 1396 «با دغدغه‌ی اصلاح نگرش‌های اشتباه به مهاجران، مطالعه و پژوهش در مورد موضوع مهاجرت و مهاجران و تلاش برای بهبود قوانین عجیب و غریبی که زندگی مهاجران در ایران را سخت کرده بود، شروع به کار کرد». البته که این دغدغه‌مندی در کتاب چای سبز در پل سرخ سید پیمان حقیقت طلب، محسن شهرابی فراهانی و حسین شیرازی، نویسندگان کتاب، به سادگی قابل تشخیص است. سه موضوع…
Read More
بوطیقای مهاجرت به ایران

بوطیقای مهاجرت به ایران

کتاب‌باز
وطن‌دار که به افغانستانی معنای «هم‌وطن» می‌دهد، روایت ۲۸ افغانستانی از مهاجرت به ایران و تجربه‌ی زندگی در ایران است. همه‌ی این ۲۸ افغانستانی شاعر و نویسنده‌اند. اکثریت آنان هنوز در ایران سکونت دارند و چند نفرشان نیز یا به افغانستان بازگشته‌اند یا به سوئد و استرالیا مهاجرت کرده‌اند. این ۲۸ روایت همانند قطعات یک پازل‌اند که در کنار هم قرار دادن‌شان تصویری از حضور ۴۰ ساله‌ی مهاجران افغانستانی در ایران ارائه می‌کند. البته که این تصویر نمایانگر تجربه‌ی قشر خاصی از مهاجران افغانستانی (شاعران، نویسندگان و تحصیل‌کردگان) است و به هیچ وجه نمی‌توان آن را تصویری همه جانبه از تجربه‌ی حضور چند میلیون مهاجر نامید. مهاجرت از بزرگ‌ترین اتفاقات بشری است. خیلی از تاریخ‌ها از مهاجرت شروع می‌شوند. مبدأ اکثر کتاب‌های تاریخ ایران، مهاجرت قوم آریایی به فلات ایران…
Read More
آغازها

آغازها

کتاب‌باز
اصلا فکر نمی‌کردم همچه شاهکاری باشد. فکر می‌کردم رمانی در مورد مهاجرت کودکان از مکزیک به آمریکا و رد مرزشان خواهم خواند. نمونه‌ی ایرانی‌اش، «فقط با یک گره» بود که خوانده و لذت برده بودم. حس می‌کردم که «بایگانی کودکان گمشده» هم همان قصه و روایت باشد، اما با فرمی دیگر. این فرمی دیگرش خیلی فرمی دیگر بود. من را دیوانه کرد. یک رمان جاده‌ای فوق‌العاده که هم به موضوع کودکان مهاجر پرداخته بود و هم تاریخ آمریکا را روایت کرده بود و هم سرشار بود از پیچیدگی‌های روابط انسانی. راستش از آن کتاب‌ها هم بود که اول به اسم نویسنده‌اش توجه نکرده بودم. بعد از ۴۰-۵۰ صفحه که سبک روایت من را گرفت فهمیدم که این والریا لوییزلی همان والریا لوییزلی کتاب «اگر به خودم برگردم» است. حس می‌کردم…
Read More
در حسرت تو آواره‌ترینم- مرور کتاب دختر ترکستانی

در حسرت تو آواره‌ترینم- مرور کتاب دختر ترکستانی

کتاب‌باز
«دختر ترکستانی» مجموعه‌ای از هفت داستان کوتاه است. هفت داستان با نام‌هایی زنانه: قیمت، خجسته، گندم، دختر ترکستانی، شکردخت، حواگل و شکریه. طرح جلد کتاب نیم‌رخ زنی است که ترکیب رنگش یادآور سه رنگ پرچم سابق کشور افغانستان است: زنی با لباس سبز، روسری سیاه و سربند و قلب کوچک قرمزرنگی که به جای چشم نشسته و به تو می‌گوید که قرار است با مجموعه‌ای عاشقانه روبه‌رو شوی. شخصیت اول تمام هفت داستان این مجموعه مردان افغانستانی هستند. مردانی که در مرکزیت زندگی آنان زنی افغانستانی قرار دارد (همان زنی که نامش بر پیشانی داستان است). زنانی که انگیزه‌ی اصلی کنش‌های مردان‌اند. دختر ترکستانی نویسنده: احمد مدقق ناشر: صاد نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۴۰۰ تعداد صفحات: ۹۰ کتاب دختر ترکستانی مجموعه‌ای از هفت داستان کوتاه است. هفت داستان با نام‌هایی زنانه: قیمت، خجسته، گندم،…
Read More
راه‌های ابریشم زنده می‌شوند…

راه‌های ابریشم زنده می‌شوند…

کتاب‌باز
فرانکوپن سعی می‌کند تاریخ جهان را در بستر راه‌ها و جاده‌ها و داد و ستد بین مردمان راه‌های ابریشم روایت کند و دوره‌ها و ایدئولوژی‌ها در حاشیه‌ی این راه‌ها معنا پیدا می‌کنند. راه‌هایی که در هر دوره‌ای محمل جابه‌جایی و داد و ستد چیزی و فکری و ایده‌ای بوده و نام‌گذاری فصل‌های «راه ابریشم» هم همین را می‌رساند: راه دین، راه شرق مسیحی، راه انقلاب، راه همزیستی، راه پوست، راه برده، راه بهشت، راه دوزخ، راه مرگ و ویرانی، راه طلا، راه نقره، راه طلای سیاه، راه گندم، راه ابریشم آمریکا و… راه‌های ابریشم، تاریخ جهان از دیدگاهی نو نویسنده: پیتر فرانکوپن مترجم: حسن افشار ناشر: مرکز نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۳۹۹ تعداد صفحات: ۵۸۰ در نظر نگرفتن جهان به صورت یک کل یکپارچه شاید نقطه ضعف تمام کتاب‌های درسی تاریخ در کشورهای مختلف جهان…
Read More
قصه‌ی ماین‌گیر دره‌ی ماین‌خیز- مروری بر کتاب زمین زهری

قصه‌ی ماین‌گیر دره‌ی ماین‌خیز- مروری بر کتاب زمین زهری

کتاب‌باز
«زمین زهری» را می‌توان مانیفست محمدآصف سلطان‌زاده در مورد سرزمین افغانستان نامید. مانیفستی که آن را ریخته در قالب یک داستان دراماتیک. داستان مردی افغانستانی که از سال ۲۰۰۱ مشغول خنثی کردن مین (یا با تلفظ افغان‌ها: ماین) در سرزمینش است. مین برای او وجهی نمادین از سرزمین افغانستان می‌شود. مین‌هایی ساخته‌ی همه‌ی کشورهای جهان که گویی هر فرد افغانستانی چند تایی سهم از آن‌ها دارد. و از مین‌ها می‌رسد به رنج سرزمین افغانستان. کاش داستان همان‌طور که شکل یافته بود، پایان هم می‌یافت و در سی صفحه پایانی به بیانیه نویسنده ختم نمی‌شد. زمین زهری نویسنده: محمد آصف سلطان‌زاده ناشر: نی نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۳۹۹ تعداد صفحات: ۱۶۹ محمدآصف سلطان‌زاده متولد کابل است. در بیست سالگی و با حمله‌ی شوروی به افغانستان راه مهاجرت را در پیش گرفت. ابتدا به پاکستان و…
Read More
خواندن تاریخ از طریق پرسه زدن- مروری بر کتاب تهران تب‌آلود

خواندن تاریخ از طریق پرسه زدن- مروری بر کتاب تهران تب‌آلود

کتاب‌باز
«تهران تب‌آلود» نوع دیگری از خواندن تاریخ است. خود نویسنده به آن می‌گوید نگریستن از دریچه‌ی مکان-رویدادها. خواندن تاریخ از طریق پرسه‌زنی و دیدار آجرها و درخت‌ها و آدم‌ها و نه از طریق کتاب و خیال و کتابخانه. حمیدرضا حسینی در کتاب تهران تب‌آلود به سراغ تاریخ جنبش مشروطه‌ی ایران رفته و آن را از دریچه‌ی ۳۸ مکان-رویداد از آغاز جنبش در آبان ماه ۱۲۸۴ خورشیدی تا استقرار مجلس شورای ملی در عمارت بهارستان در مهرماه ۱۲۸۵ روایت کرده است. تهران تب‌آلود، روایتی از مکان‌های فراموش‌شده جنبش مشروطه در تهران نویسنده: حمیدرضا حسینی ناشر: نشر روزنه نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۳۹۹ تعداد صفحات: ۲۰۲ «تهران تب‌آلود» نوع دیگری از خواندن تاریخ است. خود نویسنده به آن می‌گوید نگریستن از دریچه‌ی مکان-رویدادها. توی همان صفحه‌ی اول کتاب می‌نویسد: «اگرچه مکان‌های تاریخی غالباً با ارزش معماری و هنری‌شان…
Read More
دلت خوش است آقای مایکل سندل

دلت خوش است آقای مایکل سندل

کتاب‌باز
کتاب «عدالت، کار درست کدام است؟» مجموعه‌ درس‌گفتارهای فلسفه‌ی سیاسی مایکل سندل در دانشگاه هاروارد است. درسی که سندل با عنوان «عدالت» سال‌هاست آن‌ را در هاروارد ارائه می‌دهد. با یک کتاب عمیقاً فلسفی روبه‌رو هستید که با حجم زیادی قصه و داستان جذاب و قابل فهم شده است. سندل می‌کوشد که با دفاع همه‌جانبه از دیدگاه ارسطویی به عدالت چهارچوبی پیشنهاد بدهد که آزادی انسان زیر سوال نرود. پیشنهاد سندل ساختن جامعه‌ای است که بتوانیم در آن با هم آن‌قدر گفت‌وگو کنیم که فضیلت‌های اساسی را تعیین کنیم و بر اساس آن فضیلت‌ها قوانین را بچینیم. اما انگار چشمانش را بر روی بازی‌های قدرت می‌بندد. عدالت، کار درست کدام است؟ نویسنده: مایکل سندل مترجم: حسن افشار ناشر: مرکز نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۳۹۳ تعداد صفحات: ۲۹۶ شابک: ۹۷۸۹۶۴۲۱۳۲۵۳۹ عدالت، کار درست کدام است؟ نوشته مایکل…
Read More
شتابان به سوی انتهای دنیا- مروری بر کتاب از کاپ تا کیپ

شتابان به سوی انتهای دنیا- مروری بر کتاب از کاپ تا کیپ

کتاب‌باز, من و پاندا
کتاب «از کاپ تا کیپ» از اصول یک سفرنامه‌ی حرفه‌ای پیروی می‌کند. سوژه‌ی کتاب هیجان‌انگیز است: با دوچرخه از سه قاره‌ گذشتن. به خاطر محدودیت ۱۰۰ روزه عنصر تعلیق هم در کتاب وجود دارد. اما در خیلی از سفرنامه‌های ایرانی و حتی سفرنامه‌های دوچرخه‌ای علی‌رغم وجود این دو عنصر باز هم خروجی رضایت‌بخش نیست. چرا که علاوه بر این‌ها رضا پاکروان در کتاب خود از یک ساختار روایی هم بهر برده: ساختار روایی سفر قهرمان. از کاپ تا کیپ سفر به آخر دنیا نویسنده: رضا پاکروان مترجم: شهلا طهماسبی ناشر: نشر نو نوبت چاپ: ۳ سال چاپ: ۱۳۹۸ تعداد صفحات: ۴۱۶ شابک: ۹۷۸۶۰۰۴۹۰۰۲۸۷ رضا پاکروان متولد و بزرگ‌شده‌ی ایران است. در انگلیس فوق‌لیسانس مالی خوانده است. در زمینه‌ی تحصیلی‌اش مشغول به کار هم بوده. اما حالا دیگر او یک کارمند امور مالی نیست. یک جهانگرد، ماجراجو و…
Read More
رکاب زدن، از شرق تا غرب آفریقا

رکاب زدن، از شرق تا غرب آفریقا

کتاب‌باز
دوچرخه ماشین نیست. نیروی محرکه‌اش از خود دوچرخه‌سوار می‌آید. حفاظ کابین یک ماشین را هم ندارد. یک فرد دوچرخه‌سوار خواه ناخواه با آدم‌های دور و برش بدون هیچ مرز و هیچ پوششی وارد دیالوگ می‌شود. کاری که عباس رزاقی آن را در یک سفر طولانی انجام داده است: دیدن آدم‌هایی از نوع دیگر و تجربه‌ی هم‌صحبتی با آنان و روایت این برخوردها در یک کتاب. کتابی که علی‌رغم سادگی و بعضی کمبودها خیلی پرانرژی و حال‌خوب‌کن است. سفر با دوچرخه به‌ آفریقا نویسنده: عباس رزاقی ناشر: نشر روزنه نوبت چاپ: ۱ سال چاپ: ۱۳۹۷ شابک: ۹۷۸۲۰۰۰۶۳۹۳۷۴ خیلی از ما نام برادران امیدوار و سفرنامه و موزه‌شان را شنیده‌ایم. اما احتمالاً نام عباس رزاقی به گوش‌مان نخورده است. دوچرخه‌سواری که به نظرم باید در کنار برادران امیدوار او را یک اسطوره نامید. کتاب سفر با دوچرخه به…
Read More