بیا که بریم به مزار… معرفی ۵ کتاب از ۵ بانوی نویسنده‌ی نسل دومی مهاجر افغانستانی

بیا که بریم به مزار… معرفی ۵ کتاب از ۵ بانوی نویسنده‌ی نسل دومی مهاجر افغانستانی

کتاب‌باز
زنان افغانستانی با شعرها و قصه‌ها، دردها و رنج‌هایشان را بیان می‌کنند. از همان زمان که عایشه قصه پرغصه دوری و جدایی از ملاممدجان را به شعر درآورد و آواز کرد، تا همین امروز که زنان افغانستانیِ نسل دوم مهاجر در ایران زبان قصه و داستان را برای بیان رنج‌های دوری برگزیدند. آواز عایشه عاقبت شنیده شد و به دلدار رسید. داستان زنان و دختران امروزی نیز عاقبت شنیده خواهد شد. حالا بیش از دو سال است که طالبان بر افغانستان حکمرانی می‌کند. از همان ابتدای کار اشتغال زنان در ادارات افغانستان ممنوع شد. طالبان برنمی‌تابد که زنان و دختران به تنهایی در خیابان راه بروند یا به سفر بروند. حتما باید یک مرد محرم همراه‌شان باشد. بیش از یک سال هم هست که تحصیل دختران افغانستانی از ششم ابتدایی به بالا…
Read More
ما و هندی‌ها

ما و هندی‌ها

سپهرداد
هر روز صبح یک پادکست نیم‌ساعته‌ی اخبرا بی‌بی‌سی انگلیسی گوش می‌دهم. اگر زمان دوچرخه‌سواری صبحگاهی دارم، هندزفری برگوش نشسته بر زین، رکاب‌زنان گوش می‌دهم. اگر هم سوار مترو هستم توی مترو و همان‌طور ایستاده و یا نشسته. اصلا حوصله‌ی رانندگی اول صبح و یا ماشین سوار شدن را ندارم. چون باید حواسم جمع باشد که به کسی نزنم یا کسی به من نزند و این نمی‌گذارد روی گوش دادن به بی بی سی تمرکز کنم و حس می‌کنم چیزی را از دست داده‌ام. کلا رانندگی و ماشین سوار شدن برای جابه‌جایی در شهر برایم اصلا مطلوبیت ندارد. قصد اولیه تقویت قدرت شنیدار به زبان انگلیسی است. اما خب، از نحوه‌ی روایت خبر بی‌بی‌سی انگلیسی هم خیلی خوشم می‌آید. حواسم به جانب‌داری‌های بی‌بی‌سی هست و این‌که چطور چهارچوب‌بندی می‌کند. سبک گزارش‌هایش این طوری است که…
Read More
مسافران ایستاده بر سکوی قطار

مسافران ایستاده بر سکوی قطار

حاج سیاح, سپهرداد
صدای موتور دیزل قطار برایم هیجان‌انگیز است. واگن نزدیک به لوکوموتیو نشسته‌ایم و صدای موتور را با شدت بیشتری می‌شنوم. واگن صندلی‌های اتوبوسی دو به دو روبه‌روی هم دارد. بین هر جفت صندلی روبه‌رو به هم یک میز تاشو قرار گرفته. فضایی برای خوردن و آشامیدن و حتی خواندن و نوشتن. کتاب «قدرت جغرافیا» را که مشغول خواندنش هستم از کیفم درمی‌آورم و روی میز می‌گذارم که اگر از گفت‌وگو و نگریستن به منظره‌ها خسته شدم پناه ببرم به واژگانن کتاب. صندلی‌های‌ روبه‌رویی‌مان کسی ننشسته است. قطار آماده‌ی حرکت است. نام و شرکت سازنده‌ی لوکوموتیو را نمی‌دانم. شکل لوکوموتیو برایم عجیب است. ظاهرش پهن است و انگار نسبت به لوکوموتیوهای دیگر پهنای بیشتری دارد. بعد واگن ما انگار به اتاقک راننده چسبیده است و بین ما چیزی نیست. موتور پشت…
Read More
حماسه‌ی گنجور

حماسه‌ی گنجور

کتاب‌باز
مروری بر کتاب «گنجور، قدرت بی‌نهایت کوچک‌ها: شناخت اجتماعی وبسایت گنجور» نویسنده: مهدی سلیمانیه ناشر: نشر آرما نوبت چاپ: اول سال چاپ: ۱۴۰۲ تعداد صفحات: ۱۹۳ شابک: ۹۷۸۶۲۲۷۸۶۳۲۰۸ ایران، سرزمین پروژه‌های مدنی ناکرده است. خیلی از پروژه‌هایی که در جاهای دیگر دنیا، حاکمیت‌ها و ساختارهای مختلف انجام می‌دهند در ایران به امان خدا رها است. شاید در سایر نقاط جهان، دولت‌ها و ساختارهای بوروکراتیک این احساس وظیفه را کنند که باید فلان کار و بهمان کار را برای جامعه‌شان انجام بدهند، اما این‌جا سال‌ها و دهه‌هاست که این گونه نیست. به همین خاطر هر کدام از این بهبودها در ایران روایت دراماتیک پیدا می‌کند. روایت‌هایی که اکثرشان در انبوه تراژدی‌های روزانه مجال بیان پیدا نمی‌کنند. من کتاب «گنجور، قدرتِ بی‌نهایتْ کوچک‌ها- شناخت اجتماعی وبسایت گنجور» را دوست داشتم. چون روایت…
Read More
دایاسپورا در سه پرده، بررسی سه کتاب مهاجرتی به‌مناسبت روز جهانی مهاجران در شهرکتاب مرکزی

دایاسپورا در سه پرده، بررسی سه کتاب مهاجرتی به‌مناسبت روز جهانی مهاجران در شهرکتاب مرکزی

ارائه‌ها, چندرسانه‌ای, دایاسپورا, کتاب‌های من
شنبه ۹ دی ماه ۱۴۰۲،‌ شهر کتاب مرکزی میزبان نشست «دایاسپورا در سه پرده،‌ بررسی سه کتاب مهاجرتی به مناسبت روز جهانی مهاجران» بود. «دایاسپورا، مقدمه‌ای بسیار کوتاه» نوشته‌ی کوین کنی با ترجمه‌ی پیمان حقیقت‌طلب، «ساکن دو فرهنگ، دیاسپورای ارمنی در ایران» نوشته‌ی روبرت صافاریان و «افغانستانی‌ها در شهر تهران» نوشته‌ی دکتر پویا علاءالدینی سه کتابی بودند که در این نشست با مجری‌گری فاطمه‌سادات موسوی به آن‌ها پرداخته شد. گزارش تصویری کوتاه این نشست در لینکدین شهر کتاب مرکزی قابل مشاهده است: بدترین چیزی که دوری از وطن دارد، دلتنگی برای آدم‌ها و جاها و خاطره‌ها نیست. بدترین چیزش حتی این نیست که سرزمین محل سکونت تا چند نسلْ مهاجر را غریبه می‌داند. بدترینش این است که بعد از مدتی، سرزمین محل تولد هم غریبت می‌شمارد؛ و آنچه از «وطن»…
Read More
مهاجرین، چالش‌ها و فرصت‌ها: وضعیت‌شناسی

مهاجرین، چالش‌ها و فرصت‌ها: وضعیت‌شناسی

ارائه‌ها, دیاران
مهاجرین، چالش‌ها و فرصت‌ها : وضعیت شناسی عنوان هفدهمین پیش نشست چهارمین کنفرانس بین المللی فقه و قانون بود که روز چهارشنبه ۶ دی ماه ۱۴۰۲ در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در شهر قم برگزار گردید. به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، هفدهمین پیش نشست چهارمین کنفرانس بین‌المللی فقه و قانون و اولین نشست از سلسله نشست‌ها پیرامون مهاجرین چالش‌ها و فرصت،ها؛ وضعیت شناسی امروز توسط گروه فرهنگی اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی امروز (۶ ماه ۱۴۰۲) در محل این مرکز در قم برگزار شد. مشکل ثبت وقایع چهارگانه در مورد مهاجران در ایران محمدرضا زهرایی، دبیر علمی نشست مهاجرین، چالش‌ها و فرصت‌ها در این مراسم بیان کرد: از ابتدایی‌ترین مشکلات باید به ثبت وقایع چهارگانه ولادت، ازدواج، طلاق و مرگ اشاره کرد که امروز ثبت تولد اتباع غیرایرانی…
Read More
به کجا تعلق داشته باشم؟

به کجا تعلق داشته باشم؟

دیاران, سپهرداد
۱. در شماره‌ی آخر مجله‌ی «اندیشه‌ی آینده» من و شهروز بخشی از یک مقاله‌مان را منتشر کرده‌ایم. مقاله‌ی ما در مورد تحلیل نگرش مهاجرین افغانستانی به زندگی در ایران از طریق مضمون‌یابی ۱۸ گفت‌وگوی کیفی با آن‌هاست. هسته‌ی مرکزی مقاله در مورد احساس عدم تعلق به ایران در میان دسته‌های گوناگون مهاجر افغانستانی حاضر در ایران است؛ چه آن‌هایی که در ایران به دنیا آمده‌اند و نسل دومی و سومی به شمار می‌روند و چه آن‌هایی که متولد ایران نیستند و شغل‌شان کارگری است. طبیعی است که مهاجران تازه‌وارد و کارگر که هدف‌شان از آمدن به ایران پول در آوردن و بهبود وضعیت خانواده‌شان در افغانستان است چندان حس تعلقی نداشته باشند. اما خب در میان کسانی که در ایران بزرگ شده‌اند، در ایران تحصیل کرده‌اند، در ایران دانشگاه رفته‌اند…
Read More
اتاقی از آن خود

اتاقی از آن خود

سپهرداد
به پله‌های بالایی نرده‌بان بلند آهنی که می‌رسم ترسم می‌گیرد. نردبان زیر پام می‌لرزد. دست‌هایم را به تیرهای چوبی سقف می‌گیرم و خودم را می‌کشم بالا. روی تیر چوبی که می‌ایستم تازه می‌فهمم که گویا من هم ترس از ارتفاع دارم. زانوهایم کمی می‌لرزند و ته دلم خالی می‌شود. اعتنا نمی‌کنم. محکم با دست‌هایم ستون‌های چوبی را می‌گیرم و روی تیرها جابه‌جا می‌شوم. بابا آن طرف دارد کیسه‌ی پلاستیکی را به تیرهای چوبی گیر می‌دهد تا باران‌های هفته‌های آینده چوب‌ها را نخیساند. منتظرم است که کمکش کنم. یک لحظه برمی‌گردم و به منظره‌ی پشتم نگاه می‌کنم. مسحور می‌شوم. روبه‌رویم آن طرف‌تر از خانه‌ی همسایه‌، شالیزارها در افق گسترده شده‌اند. آن انتها،‌ شیطان‌کوه خودنمایی می‌کند و پرهیبی از خانه‌های لاهیجان.به بابا می‌گویم: قرار بود زیر شیروانی هم یک اتاق بیندازید.می‌گوید: آره،‌اندازه‌ی…
Read More
روایتی از تغییر قانون تابعیت از طریق مادران ایرانی

روایتی از تغییر قانون تابعیت از طریق مادران ایرانی

ارائه‌ها, چندرسانه‌ای, دیاران, مصاحبه‌ها
پازل، پادکستی است که در گفت‌وگو با صاحب‌نظران به روایت تجربه‌های موفق تغییرات سیاستی در ایران و چگونگی وقوع این تغییرات می‌پردازد. در قسمت ششم، این پادکست به سراغ پیمان حقیقت‌طلب رفته و روند تغییر قانون تابعیت در مورد فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی را بررسی کرده است. در این روایت پیمان حقیقت‌طلب، از تجربه‌های شخصی و اقدامات مجموعه‌ی دیاران برای به ثمر نشستن اصلاح قانون و موانع و مراحل گوناگون آن صحبت کرده است. انجمن دیاران به خاطر این مجموعه اقدامات در این زمینه توانست در سال ۱۴۰۰ نخستین جایزه‌ی ملی سیاستگذاری در ایران را تصاحب کند.
Read More
در مسیر بازگشت؟- گزارشی از ممنوعیت‌های جدید به‌کارگیری مهاجران افغان

در مسیر بازگشت؟- گزارشی از ممنوعیت‌های جدید به‌کارگیری مهاجران افغان

مصاحبه‌ها
مصاحبه با روزنامه‌ی هم‌میهن در مورد روندهای اخراج مهاجران افغانستانی از ایران در هفته‌ها و ماه‌های اخیر. منتشر شده در شماره روز ۲۷ آذر ۱۴۰۲ روزنامه‌ی هم‌میهن: ممنوعیت به‌کارگیری کارگران افغانستانی در مشاغلی غیر از مشاغل سخت به‌همراه وارد کردن فشار به مهاجران افغان ازطریق ندادن اجازه کار، منع دسترسی به خدمات بانکی، منع اجازه خرید و مالکیت و... اتفاق جدیدی نیست اما به‌نظر می‏رسد که امسال جدی گرفته شده و به اعتقاد فعالان اجتماعی این حوزه باتوجه به افزایش ورود مردم افغانستان به کشور و انتقاداتی که طی ماه‏های اخیر دراین‌باره مطرح می‏شود، با نظارت‏ها و محدودیت‏های بیشتری هم همراه شده است. طی چندین دهه حضور مهاجران افغان در ایران، همیشه این محدودیت‏ها وجود داشته اما حالا تغییرات دیگری هم رخ داده است، نسل دوم و سوم مهاجران افغان…
Read More